n/in/l/il
=
o’timsiz fe’l
O’timsiz fe’l/O’timli fe’l
+
orttirma =
o’timli fe’l
Fe’lning lug’aviy qo’shimchalari: nisbat, vazifa shakli, inkor shakli
Fe’lning NISBAT shakli 5 ta:
1. Aniq nisbat
-
qo’shimchasi yo’q
2. O’zlik nisbat
-
n/in/l/il – odami bor
3. Majhul nisbat
-
n/in/l/il – odami yo’q
4. Birgalik nisbat
-
-(i)sh – odami ko’p
5. Orttirma nisbat
-
dir/tir/giz/qiz/kaz/sat/t/ ir, ar, iz
Agar orttirma nisbatni ikki marta qo’shsa ma’no kuchayadi (yozdirtirdi)
Nisbatlar bitta so’zga ko’p marta qo’shilsa, oxirgisi olinadi:
yuv in tir il ish di (birgalik)
NAMUNAVIY TESTLAR
1. 1. Almashmoq. 2. Jiringlamoq.
3. O‘xshamoq. 4. Jilmaymoq. 5. Yuzlanmoq. 6.
Kiyinmoq. 7. Kiymoq. 8. So‘roqlamoq.
9. So‘ramoq. 10. So‘rattirmoq.
11. Quvonmoq. 12. Quvontirmoq.
13. Joylashmoq. 14. Joylashtirmoq. Ushbu fe’llar
orasidan o‘timsiz fe’llarni ajrating.
A) 2, 3, 4, 5, 6, 11, 13
B) 1, 7, 8, 9, 10, 12
C) 2, 3, 4, 5, 6, 11
D) 1, 7, 8, 9, 10, 12, 13
2. Uning og‘ilga kirib qilgan taftishi Qobil
boboga bir umid bag‘ishlagan edi, bu so‘zdan
haddan ziyoda sevindi. Ushbu gapdagi fe’llar
qaysi nisbat shaklida qo‘llangan?
A) o‘zlik va majhul nisbat
B) aniq va o‘zlik nisbat
C) aniq va majhul nisbat
D) majhul va birgalik nisbat
3. Qobil yugurib borib do‘konxona eshigidan
xabar oldi.
Ushbu gapdagi fe’l qaysi nisbat shaklida?
A) aniq nisbat
B) majhul nisbat
C) o‘zlik nisbat
D) birgalik nisbat
________________________________________________________________________________________________________
Fe’llar gapda boshqa so‘zlar bilan bog‘lanib, kesim, ega, to‘ldiruvchi, hol,
aniqlovchi vazifasida kelishi mumkin. Buning uchun fe’l maxsus shakllarga ega
bo‘ladi. Turli gap bo‘laklari vazifasida kelish uchun xoslangan fe’l shakllari
Dostları ilə paylaş: |
