Jurnalist etikasi kursu üzrə proqram

ƏDƏBİYYAT SİYAHISI
1. Dadaşov A. Televiziya reklamı demokratiya və bazar iqtisadiyyatı 
kontekstində, Bakı, 2008

---

35
2. Məhərrəmli Q. Televiziya jurnalistikasının əsasları. Bakı, 2005
3. Məmmədli Z. A-dan, Z-yə telexəbər, Bakı, 2009.
4. Mediada debatlar (metodik vəsait), Bakı, 2009.
5. Media Etikası, Media Hüququ İnstitutu, Bakı, 2008.
6. Jurnalistika terminləri lüğəti, Bakı, 2016
MÖVZU 21.
Jurnalistika ictimai tənqid və qarşılıqlı anlaşma üçün forumun 
mövcudluğunu təmin edən platforma kimi
Jurnalistika meydandır və bu meydanda hər kəsin söz demək, 
fikirlərini ifadə etmək hüququ vardır. Bu hüququn həyata keçməsinə 
imkan yaratmaq isə bilavasitə jurnalistin üzərinə düşür. Təbii ki, 
söhbət demokratik cəmiyyətdən və peşəkar jurnalistdən gedirsə. 
Etiraf edək ki, insanlar debatları, müzakirə proqramlarını daha 
çox elektron mediada izləməyi sevir, nəinki qəzetdən oxumaq. Bu 
an ictimai müzakirələrdə deyilən sözlər, respondentlərin hiss və 
həyəcanı, duyğuları ilə tamamlanır və marağa səbəb olur. Şəxslər bu 
tip verilişlərə “döyüşə hazırlıq” kimi gəlir, çünki bilir ki, qarşısındakı 
onun opponentidir və sözləri, arqumentləri ilə onu məğlub etməlidir. 
Jurnalist də ciddi hazırlaşmalıdır; dəvət etdiyi kimlərdir, hansı 
mövzu müzakirə olunacaq, tərəflərə veriləcək sual bazası varmı, 
mövzunu yaxşıca araşdırıbmı? Yalnız, bunlar yetərli deyil. Jurnalist 
respondentlərin emosional, psixoloji durumu ilə bağlı məlumatlıdırmı? 
Bu kimi proqram və verilişlər “iki boksçunun döyüşü”nü xatırlatmalı 
deyil. Jurnalist hər şeyə nəzarət etməlidir. Efir etikasını, şəxsi etikasını 
gözləməlidir.
Mübahisəli məsələlərdə fərqli baxışlara bərabər imkanların 
yaradılması, plüralizm, fərqli fikir ifadə etmək azadlığı təmin olunmalı, 
fərqli rəylərə, maraq qruplarına geniş yer verilməlidir. Qərəzsizliyin və 
balanslılığın zəruri qayda olduğu prioritet olmalıdır. Deməli, müxtəlif 
maraqların çatdırılmasına imkan verən və fərqli strukturlar tərəfindən 
dəstəklənən rəngarəng kütləvi informasiya vasitələrinin olması tələb 

---

36
olunur. Plüralizm, redaksiya müstəqilliyi və jurnalist peşəkarlığı hamı 
tərəfindən qəbul olunmuş ilkin zəruri şərtlərdir. Mübahisə predmeti və 
onun ictimai önəmi tam dəqiqləşdirilməli, “özəl əxlaq”la “ictimai əxlaq” 
anlayışları qarışdırılmamalıdır. Mübahisə və müzakirələrin mətləbdən 
yayınmaması təmin olunmalıdır. Bir məqamı da unutmayaq ki, birbaşa 
verilişlərdə bəzən xoş olmayan sürprizlər də yaşanır.
Seçki kampaniyalarının, debatların, talk show-ların işıqlandırılmasında 
jurnalist peşəkarlığı və əsas etik tələblər. Müzakirə moderatoru və 
debat moderatoru anlayışları.