Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik Şurasının

Xüsusiyyətləri
BZ «gizli epidemiya» kimi təyin edilir, çünki uĢaqların çoxunda 
araĢdırma nəticəsində müĢahidə olunan bu qüsurlar adi gözlə sezilmir. 
Müvafiq simptomlar beyin zədələnməsinin harada olmasından və 
səbəbindən asılı olaraq dəyiĢə bilər. Bununla belə, bir, yaxud bir neçə 
sahədə özünü göstərən qüsurlar, məsələn idrakı funksiya, fiziki 
qabiliyyətlər, ünsiyyət, yaxud sosial-davranıĢ narahatlıqları və s. sahədə 
meydana çıxan qüsurlar ümumi səciyyə daĢıyır. Bu qüsurlar təbiəti 
etibrilə müvəqqəti, yaxud əbədi olur və funksional baxımdan tam, yaxud 
qismən fiziososioloji problemlər meydana qoyur.
Beyin zədələnməsi alan uĢaqlar ən müxtəlif problemlərə, o 
cümlədən aĢağıda sadalanan problemlərə malik olurlar:
 Fiziki qüsurlar: nitq, görmə, eĢitmə və digər sensor qüsurlar; baĢ 
ağrıları; hərəkətlərin əlaqələndirilməməsi; əzələlərin spazması; bədənin 
bir, yaxud digər hissəsinin iflici; qıcolma problemləri və müvazinət 
sahəsində meydana çıxan qüsurlar.
 Ġdrakı qüsurlar: uzunmüddətli və qısamüddətli yaddaĢ 
zəiflikləri; düĢünmənin zəifliyi; diqqətdə yayğınlıq; qavrayıĢ qüsurları, 
fikri cəmləĢdirmə, ünsiyyət və oxu və yazı vərdiĢləri; hərəkətlərin 
planlaĢdırılması və ardıcıl qaydada icrası üzrə qabiliyyətlər sahəsində 
qüsurlar.

---

189 
 Psixoloji, davranıĢ, yaxud emosional qüsurlar: yorğunluq; 
narahatlıq; depressiya; özünə inamın azlığı; seksual disfunksiya; 
istirahət etməmə; özünə nəzarət sahəsində yayğınlıq; emosional sahədə 
çətinlik; həyəcanlanma; bərkdən gülmə və qıĢqırma və digər sahədə 
əlaqədar çətinliklər.
Yuxarıda sadalanan qüsuarlıran hər hansı biri, yaxud hamısı 
müxtəlif səviyyələrdə meydana çıxa bilər. Vurulan zədənin təbiəti və 
onun doğurduğu problemlər yumĢaq formadan ciddi formaya qədər 
çeĢidlənir və hər hansı bir tələbədə bu zədənin konkret Ģansı problemləri 
doğuracağı əvvəlcədən demək çətindir. Qeyd etmək vacibdir ki, erkən 
və vaxtaĢırı terapevtik müdaxilə nəticəsində bu simptomların ciddilik 
dərəcəzi azala bilər.