Birgə təlim (Peer tutoring/teaching) – Şagirdlərin qarşılıqlı kömək əsasında öyrənməsini,
müəllimlərin isə qarşılıqılı kömək əsasında öyrətməsini nəzərdə tutan təlim metodu. Birtərəfli dərketmə (Monological (one-dimensional) thinking) - Dərketmə prosesinin yalnız
bir nöqteyi-nəzər yaxud bir araşdırma çərçivəsində baş verməsi. Məsələ çoxtərəfli olsa da, şəxs
birtərəfli düşünə bilər.
Birtərəfli problemlər (Monological (one-dimensional) problems) -Yalnız bir nöqteyi-nəzər,
yaxud bir araşdırma çərçivəsində həll olunan problemlər. Bu problemlər və onların həllində istifadə
edilən vasitələr “mono-məntiqi” adlanır
.
Biserial korrelyasiya (bir-birindən asılılıq/münasibət) (Biserial Correlation) - Həqiqi
dixotomik və fasiləsiz dəyişmə arasında qarşılıqlı əlaqəni göstərmək üçün istifadə edilən statistik
metod. Çox vaxt test cavabları və ümumi test balları arasında korrelyasiyanı qiymətləndirmək
məqsədilə istifadə edilir.
Biserial-nöqtə korrelyasiyası (Point-biserial Correlation) -Həqiqi dixotomik dəyişmə
(məsələn, sualın düzgün/səhv cavabı) və fasiləsiz dəyişmə (məsələn, testin yerinə yetirilməsi üçün
ümumi bal) arasında qarşılıqlı əlaqəni göstərmək üçün tapşırığın analizində istifadə edilən
korrelyasiya forması.
Bitirmə/başa çatdırma dərəcəsi (Completion rate) - Təhsil ilinin ilkin fazasına daxil olanların
sayı ilə son fazaya qədər davam edənlərin sayı arasındakı faiz nisbəti.
Blum təsnifatı (Bloom’s Taxonomy) - Bilik, anlama, tətbiq etmə, təhlil, sintez və dəyərləndirmə
kimi dərketmə proseslərinin iyerarxiyasını təsvir etmək üçün Benjamin Blum tərəfindən təklif
edilmiş ardıcıl nizamlanmış sxem.
Boloniya prosesi (Bologna process) - Əsası 1987-ci ildə Avropa İttifaqında
“Socrates/Erasmus” proqramının təsis olunması ilə qoyulmuş və məqsədi Avropa Ali Təhsil Məkanınınyaradılması olmuşdur. 1988-ci ildə İtaliyanın Boloniya şəhərində “Maqna Charta Universitatum” sənədi imzalanmış,
1998-ci il 25 may tarixində Sorbona Universitetinin qurulmasının 800 illik yubileyində “Sorbona Bəyannaməsi” qəbul olunmuş, 1999-cu il 19 iyun tarixində isə 29 Avropa ölkəsinin təhsil nazirləri
“Boloniya Bəyannaməsi”nə imza atmışlar. “Boloniya Bəyannaməsi”ndə 2010-cu ilə qədər ortaq bir
Avropa Ali Təhsil Məkanının (EHEA) formalaşdırılması üçün bir sıra fəaliyyət prinsipləri
müəyyənləşdirilmişdir. 25 mart 2001-ci il tarixində “Höteborq Tələbə Deklarasiyası” imzalanmış,
bu istiqamətdə sonuncu iclaslar isə 2001-ci il 19 may tarixində Praqada, 2003-cü il 19 sentyabr
tarixində Berlində keçirilmişdir. Praqa Konfransında 2010-cu ilə qədər Avropa Ali Təhsil Məkanının formalaşdırılması müddəaları yenidən nəzərdən keçirilmiş, 2005-ci ildən etibarən 45 ölkə, o
cümlədən 2005-ci ilin mayından Azərbaycan da Boloniya prosesinə qatılmışdır.
Boloniya prosesi aşağıdakı prinsiplərin həyata keçirilməsini müəyyənləşdirir:
- hamının başa düşdüyü və qəbul etdiyi təhsil dərəcələrinə (Bakalavr, Magistr) aparan sistemin yaranması; - əsasən iki pilləli Bakalavr (BA) və Magistr (MA) təhsil sisteminin tətbiqi; - Avropa Kredit Transfer Sisteminin (ildə 60 kredit yığmaq) tətbiqi; - mobilliyin təmin olunması (məs. “ Erasmus” proqramı üzrə); - təhsildə keyfiyyətin təmin olunması sahəsində Avropa ölkələrinin əməkdaşlığı; - ali təhsildə Avropa modeli və ali təhsilə ömürboyu yiyələnmək prinsipi; - cəmiyyətdə ali təhsil müəssisələri və tələbələrin rolunun artırılması; - Avropa Ali Təhsil Məkanına dünyada maraq oyadılması;
- 10 -
- Avropa Ali Təhsil Məkanının Avropa Elmi-Tədqiqat Məkanına inteqrasiyası, yəni 3-cü təhsil pilləsi - Fəlsəfə Doktoru (Ph.D.) elmi dərəcəsinin Boloniya təhsil sistemi kimi qəbul edilməsi.