Ichki savdo iqtisodiyoti uz Дарслик doc

AFF = YAF = Dx + BD – BZ; 
Bu yerda: BD – asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar; 
BZ – Asosiy faoliyatdan olingan boshqa zararlar. 
3. 
Umumxo‘jalik faoliyatidan olingan foyda 
UXFF = AFF + MfD – Mfx; 
4. Soliq to‘lagungacha olingan foyda STOF = UXFF + FD – FZ; 
Bu yerda: FD – favqulotda daromad; 
5. Yilning sof foydasi
SF = STOF – DS – BS; 
Bu yerda: DS – daromaddan, foydadan to‘lanadigan soliq; 
BS – boshqa soliqlar va to‘lovlar. 
I. Tovarning korxona uchun ulgurji kalkulyatsion bahosi (TKBu) 
TKBu = (IT+Dx+Mfx+Fz+SF) : Q 
II. Tovarning chakana – kalkulyatsion bahosi (TKBch) 
TKBch = (TKBu+SKU+Az+BB+BT+ЄЄS): Q 
Bu yerda: Q – sotiladigan yoki sotishga chiqariladigan mahsulot miqdori, natural 
ko‘rsatkichlarda. 
Ushbu ko‘rsatkichlar tovarning o‘lchov birligiga hisob-kitob qilinadi, ya’ni Q – 
sotiladigan yoki sotishga chiqariladigan mahsulot miqdoriga bo‘lish orqali aniqlanadi.
«Bozor bahosi» yuqorida keltirilgan baho atrofida, barcha omillar ta’siri ostida 
u yoki bu tomonga tebranib turadi va shakllanadi.
www.sies.uz
Page 171 of 356 

---

172
7.6. Bahoning mahsulot (ishlar, xizmatlari)ni ishlab chiqarish va sotish harajatlari 
bilan bog‘liq bo‘lgan elementlari tarkibi 
Biz yuqorida (7.5-paragrafda) keltirganimizdek bahoning mahsulot (ishlar, 
xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish harajatlari bilan bog‘liq bo‘lgan tarkibi 
o‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 5 fevraldagi 54-sonli 
qarori bilan tasdiqlangan «Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish 
harajatlarining tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi 
Nizom»ga muvofiq tavsiflanadi.
Nizomga binoan mahsulotni sotishdan olgan yalpi foyda (YAF), bu sotishdan 
olingan sof tushum (SST) bilan sotilgan mahsulotning ishlab chiqarish tannarxi (IT) 
o‘rtasidagi tafovvut sifatida aniqlanadi. Statistika nuqtai nazardan sof tushumni 
formulada matematik qurilma sifatida quyidigicha ifodalash mumkin: