G.Nəbiyeva. Material ehtiyatlarından istifadənin uçotunun təkmilləşdirilməsi. Bakı, 2015.
24 Mühasibatda anbarın uçotunun dürüstlünyünə nəzarət ilk sənədlərin
yoxlanılması və onların qalıqlarının dəqiq hesablanılmasının nəzərdən keçrilməsi
ilə həyata keçirilir. Materialların anbarda analitik uçotu maddi-məsul şəxslər üzrə
pul ifadəsində balans hesabları və ehtiyatların qrupları əsasında ayrılıqda aparılır.
Belə uçot, hər bir anbar üzrə çıxarılan miqdarca qalıqlara əsaslanır.
Anbarlardan mühasibata daxil olan ilk sənədlər (hər bir reyestr üzrə) onların
rəsmiyyətə salınmasının dürüstlüyü nöqteyi-nəzərindən yoxlanılır və daha sonra
taksirovka edilir. Sənədlərin reyestrlərinin yekunları (mədaxil və məxaric üzrə)
yığma və vedomostlarda sinetik hesablar, subhesablar və materialların qrupları
üzrə ayrıca əks etdirilir. Ay başa çatdıqda yığma vedomostlarının informasiyaları
(və yaxud onları əvəz edən maşinoqramlar) hər bir anbar üzrə qrupp halında
dövriyyə vedomostlarının tərtibi üçün istifadə olunur.
Materialların anbar uçotunun aparılmasının düzgünlüyü ehtiyatların hər bir
qrupu üzrə qalıq kitabındakı dəyər yekunları qrupp dövriyyə vedomostunda eyni
qəbildən olan qalıqları ilə üzləşdirmək yolu ilə yoxlanılır. Anbarın uçotunun
göstəriciləri ilə qrup dövriyyə cədvəlinin göstəriciləri arasındakı fərqlər aşkar
olunduqda, qydaya görə növ dövriyyə cədvəli tərtib edilir.
Material-istehsalat ehtiyatlarının anbar uçotu özünün əhəmiyyətli əmək
tutumu ilə fərqlənir. Xüsusən də, anbarın uçotunun kartoçkası dondurulan zaman əl
əməyi daha böyükdür. Buna görə də, qarşıda duran ən mühüm vəzifə müasir
kompüter proqramlarının köməyilə anbar uçotunu mühasibatdakı uçotla
əlaqələndirməklə avtomatlaşdırmaqdan ibarətdir. Kompüter texnologiyalarından
istifadə
olunması
həmin
vəzifəni
informasiyaların
mərkəzləşdirilməmiş
işlənilməsini həll etməy imkan yaradır.
Bu məqsədlə, mühasiblərin iş yerində fərdi kompüterlər tətbiq olunurö
onlarda alınan aralıq nəticələr mühasibat uçotunun və hesabının icmal registrlərini
tərtib etmək üçün disketlərdə daha yüksək səviyyədə proqrama ötürülür.
Mədaxil-məxaric sənədlərindəki informasiyalar – anbardar – operator
tərəfindən terminal qurbudan kompüterə köçürülür və anbarın uçotu kartoçkası