Yunusxodjaev zoir shokirovich kasbiy psixologiya

Tanish- bu qayta ko‗rganda esga tushirish bo‗lib, u qayta ob‘ektni idrok 
etish natijasida yuzaga keladi. 
Xotiralash – qayta idrok etishsiz esga tushirishdir. Esdan chiqarish- qayta 
esga tushirishdagi qiyinchiliklar bo‗ilb, u ta‘sir izlarni yo‗qotish natijasida yuz 
beradi. 

---

Esdan chiqarish to‗la. Qisman, uzoq muddatli va qisqa muddatli bo‗adi. 
Esdan chiqarishda tormozlanish yuzaga kelishi mumkin. 
Tormozlanish ikki hilda: retroaktiv (qayta ta‟sir etuvchi) – vaqt 
bog‗liqligini yuzaga kelishi tufayli xotirada tormozlanish yuzaga keladi. 
(masalan, tarix darsidan so‗ng adabiyot darst ta‘sirida) 
Proaktiv tormozlanish – oldingi faoliyatni keyingi yod olish jarayoniga 
salbiy ta‘sir ko‗rsatishi. 
Xotira turlari.Psixik faollikga ko‗ra xotira ixtiyoriy va ixtiyorsiz bo‗lishi 
mumkin. 
Faoliyat maqsadiga ko‗ra – harakat, emotsional, obraz va so‗z –mantiq 
xotiraga ajratiladi. 
Muddatiga ko‗ra uzoq muddatli, qisqa muddatli va operativ xotira turlariga 
bo‗linadi. 
Ixtiyorsiz xotira esda olib qolish va esda saqlash oralig‗ida biror bir 
maqsadsiz yuz berishi bog‗liq xotiradir. 
Ixtiyorsiz xotira- maqsad quyiladi, material tanlanadi va maxsus usullar 
asosida xotirada saqlanib qolinadi. 
Harakat xotira – esda olib qolish, esda saqlash va esga tushirishlar harakat 
bilan bog‗liq bo‗ladi. “Oltin qo„llar” yaxshi xotira misolidir. 
Emotsional xotira- his tuyg‗uga asoslangan xotiradir. (Masalan, u 
ma‘ruza qilayotganda undash, qo‗rquv, ishonchsizlikni eslab qoladi.) 
Obraz xotira – tasavvurlar, tabiat hayotiga bog‗langan xotira. Masalan, 
rus rassomi N.N.Ge Petr 1 ning saroyiga borib, bir ko‗rishdayoq xonaning 
barcha ko‗rinishlarini esda saqlab qolgan. 
Eydetik xotiraga (yunon. Eidos –obraz, tur)ega bo‗lgan kishilar kam 
uchraydi. Bu xotira turida idrok qilingan obrazlar aniq va ravshan bo‗lib 
saqlanadi.