Mir Möhsün NƏvvab

SEYİDİN ƏHVALATI 
 
Həmin gün ermənilərlə müsəlmanların barışığı elan edilərək hər iki millət 
arasında sülh yaradıldıqdan sonra kəndistan yerindən olan və orada alverlə məşğul 
olan bir seyid evlərinə tərəf gedirdi. Seyid erməni küçəsi ilə bulvarın yanından 
gəlib keçəndə onunla tanış olan bir erməni qabağına çıxdı. Hal-əhval etdikdən 
sonra erməni dedi ki, bu evdə satılmalı bir palaz var. Gedək onu sənə alım. Bu 
şərtlə ki, əgər ucuz alsam, mənə dəllallıq pulu verməlisən. Seyid onunla razılaşdı. 
Onlar bir az getdikdən sonra qabaqlarına iki yapıncılı qımdat çıxdı. Onlar ermənicə 
bir-birindən soruşdular ki, seyidi harada aparıb öldürsünlər. Birisi dedi ki, əvvəl 
gərək Kiki Kələntərova deyək, ondan sonra öldürək. Seyid erməni dilini 
bildiyindən bu danışıqların hamısını başa düşürdü. Əhvalatın nə yerdə olduğunu 
dərk edən seyid daxilən həyəcanlansa da, öz həyəcanını büruzə vermədi. Əvvəl 
istədi ki, qaçsın, lakin buna heç bir fürsət olmadığını görüb vəziyyətdən çıxış yolu 
axtarmağa başladı. Ermənilərdən biri digərinə dedi ki, siz onu söhbətə tutub 
saxlayın, mən gedim Kikiyə məlumat verim. Bir azdan erməni geri dönərək öz 
yoldaşlarına buyurdu ki, seyidi Kikinin əmri ilə öldürüb onu da papaqçını 
basdırdığınız yerdə basdırın. Bundan sonra onların hər üçü üzərinə hücum çəkib 
qollarını tutdular və toqqanı açıb boynuna bağlayıb çəkə-çəkə bir həyətə gətirdilər. 
Evdən bir övrət çıxıb dad-fəryad elədi ki, bunu burda öldürməyin. O gün papaqçını 
öldürərkən uşağım qorxaraq naxoşlayıb. Övrətin etirazından sonra onlar seyidi 
evdən çıxartdılar. Övrət isə darvazanı onların arxasınca bərk-bərk bağladı. 
Ermənilər seyidi evdən çıxardıqdan sonra fikirləşdilər ki, onu harada öldürsünlər. 
Bu zaman birdən yolun o biri tərəfindən hay-küy qalxdı. Bir müsəlman çığırırdı ki, 
tut məni görüm necə tutursan. Kəndistan yerindən olan bu müsəlman atın üstündə 

---

50 
getdiyi yerdə iki erməni onun üstünə hücum çəkərək tutub öldürmək istəsələr də, 
gücləri çatmır. Bu seyidin yanında olan ermənilərdən biri onunla qaldı, ikisi isə o 
biri ermənilərə köməyə getdilər. O biri erməni seyidi orada olan çuxura salmaq 
istəyərkən, seyid toqqadan tutub erməniyə müqavimət göstərir. Yer yaş 
olduğundan seyidin göstərdiyi müqavimət nəticəsində erməninin ayağı sürüşüb 
yıxılır və toqqa əlindən çıxır. Seyid fürsəti əldən verməyib erməni qalxanacan 
müsəlman məhəlləsinə tərəf xeyli qaçdı. Qaçarkən yolda seyid bir neçə dəfə yıxılsa 
da, qalxıb yenə də, öz yoluna davam edirdi. Nəhayət, müsəlman məhəlləsinə 
çatdıqdan sonra sakitləşdi.