10.4-rasm. Boshqaruvning umumiy usullari tasniflanishi
Qurilish ishlab chiqarishi faoliyatida quyidagi boshqaruv usullari qo
’
llaniladi:
1.
Qurilish ishlab chiqarishini boshqarishning iqtisodiy usullari.
Hozirgi sharoitda iqtisodiy usullar asosiy o
’
rinni egallaydi.
Qarorni bajarish
texnologiyasi bo’yicha
(iqtisodiy-siyosiy,
statistik, jadvallar,
usullar
Boshqariladigan
ob’yektga ta’siri
boʻyicha
(moddiy va
ma’naviy ragʻbat)
Qaror qabul qilish
tavsifi bo’yicha
(yagonalik, kollegial,
jamoaviy va
kommunikativ)
Qarorni qabul qilish
shakli bo’yicha
(buyruq, farmoyishlar,
yo
ʻ
riqnomalar,
tavsiyanoma, qoida
me’yori)
Sub’yektiv va
ob’yektiv
munosabatlar tavsifi
bo
ʻ
yicha
(boshqaruvchi va
boshqariladigan
tizimlarning o
ʻ
zaro
aloqasi)
Qarorning amalda bo
ʻ
lish muddati
bo
ʻ
yicha
(uzoq va
qisqa muddatli
)
Qabul qilinadigan qarorning
mazmuni bo
ʻ
yicha
(siyosiy,
ijtimoiy, tashkiliy, idora
qilinadigan, iqtisodiy)
Boshqaruv
usullarining
tasniflanishi
148
I
2
I
3
I
4
I
1
Qurilish ishlab chiqarishini boshqaruvning iqtisodiy usuli ob’yektiv iqtisodiy
qonunlarga asoslanadi, ya’ni qurilish tashkilotlarining yuqori natijalarga
erishishida alohida xodimlar hamda jamoa mehnati iqtisodiy jihatdan
rag
’
batlantiriladi.
2.
Qurilish ishlab chiqarishini boshqarishning tashkiliy usullari.
Qurilish
ishlab
chiqarishni
boshqarish
samaradorligini
oshirishda
boshqaruvning tashkiliy usullari alohida ro’l o
’
ynaydi.
Boshqaruv ob’yektiga tashkiliy ta’sir ko
’
rsatish qaror, farmoyish, ko
’
rsatma,
yo
’
riqanoma, qoida va nizomlar orqali bo
’
ladi.
3.
Qurilish ishlab chiqarishini boshqarishning ijtimoiy-ruhiy usullari.
Qurilish ishlab chiqarishida rahbarlar birinchi navbatda e’tiborni odamlar,
shaxslararo, shuningdek ishchi xodimlar o’rtasidagi munosabatlarni yo
’
lga
qo
’
yishga qaratadilar. Shu boisdan boshqaruv jarayonida ijtimoiy va ruhiy usullar
quyidagilarga asoslanadi:
-ishlab chiqarish jamoasi va ularning ruhiy holatinini o
’
rganish;
-ijtimoiy jarayonlarni o
’
rganish.
Boshqaruvning tashkiliy tuzilmalari turlarini quyidagilardan iborat.
1.
Boshqaruvning chiziqli
tuzilmasi.
Chiziqli tuzilmada boshqaruv
tizimining tarkibiy qismlariga bo'linishi ishlab chiqarish konsentratsiyasi darajasi,
texnologik xususiyatlar va boshqalarni hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
Bunday tuzilmada yakka rahbarga bo’ysinish printsipiga rioya qilinadi, ya’ni
barcha xodimlar faqat bitta rahbar buyrug’i va farmoyishini bajaradilar(10.5-rasm).
L
1
L
2
10.5-rasm. Boshqaruvning chiziqli 10.6- rasm. Boshqaruvning funksional
tuzilmasi tuzilmasi
R
F
1
F
2
I
1
I
2
F
3
I
4
I
3
R
|
