207
- oltin, chet el valyutasi, xalqaro rezervlar toifasiga kiruvchi
valyuta boyliklari va boshqa boyliklar,
- davlatning karz majburiyatlari va davlat tomonidan
kafolatlangan. boshqa karz vositalari,
- Markaziy bankda depozitga o`tkazilgan va uning depozitariysi
uchun makbo`l bo`lgan, xarid kilinishi va sotiltishiga
ruxsat berilgan
va Markaziy bank ular bilan ushbu konun doirasida boshqa xil
operatsiyalar o`tkazishi mumkin bo`lgan aktivlar,
- to`lanishiga banklar kafolat bergan tijorat veksellari asosida
kreditlar berilishi mumkin.
Lombard kreditini berish, qaytarish va ulardan foydalanganlik
uchun foizlar to`lash tartibi umumiy asoslarda amalga oshiriladi va u
alohida qarz hisobvarag’i bo`yicha kredit tartibiga o`xshashdir.
Asosiy faoliyat bilan bog’liq tovar moddiy boyliklar, bajarilgan
ishlar va ko`rsatilgan xizmatlar haqini to`lash maqsadida to`zilgan pul
hisob - kitob hujjatlari pulini to`lash uchun qabo`l qilinadi. Qarz
oluvchi bankka garovga qo`ygan qimmatli qog’ozlar bo`yicha
olinadigan daromadlarga foizlar qo`shilmaydi.
Qimmatli qog’ozlarni garovga olib kredit shartnomasi
tuzilgandan keyin bank qimmatli qog’ozlar emitentiga uning qimmatli
qog’ozlarini garovga qo`yish bitimi to`zilganligini
hamda qimmatli
qog’ozlar bo`yicha daromadlar kiritilishi lozim bo`lgan depozit
hisobvarag’i nomerini ma`lum qiladi. Lombard krediti beriladigan
hollarda garovga qo`yilgan qimmatli qog’ozlar bo`yicha olinadigan
daromadlar qarz oluvchining muddatsiz depozit hisobvarag’iga
qo`yiladi (depozit shartnomasini rasmiylashtirmasdan) va, birinchi
navbatda, ularni saqlash xarajatlarini qoplashga, shuningdek,
kreditdan foydalanish uchun foizlarni to`lashga yo`naltiriladi.
Kredit jarayonida bank garovga qo`yilgan qimmatli qog’ozlar
kotirovkasi birja kursidagi o`zgarishlar to`g’risida teleks, komp’yuter
aloqasi va aloqaning boshqa turlari yordamida axborot to`plab
boriladi.
Kredit davomida fond birjasida o`tkazilgan
savdo natijalariga
ko`ra, garovga qo`yilgan qimmatli qog’ozlar qiymati pasaygan bo`lsa,
u holda kredit qo`mitasining qaroriga muvofiq qarz oluvchiga shu
summada qo`shimcha ta`minot berish talabi bildirilishi yoki kredit
miqdori qaytariladi.
208
Tovar (mol) garovi ostidagi lombard krediti
. Lombard krediti
uchun garov ko`rinishida faqatgina nisbatan baholi tovarlar, qaysiki
ularning
savdosi birjada yuritilishi, tovar partiyasini miqdori va
sifatini belgilash bilan bir vaqtda bahosini ham aniqlash imkonini
berishi shartidir.
Qimmatbaho metall garovi ostidagi kredit
. Bu lombard
kreditining eski usullaridan bo`lib, hozirda u juda kam ishlatiladi.
Garovni baholashdagi qiymati bu asosan oltin tangalar, slitkalar,
kumush, platina va boshqalar qariyb 95%
foiz qimmatbaho metall
narxiga mos keladi.
Lombard krediti
-
kreditlashning bu usuli asosan likvid mol
mulk hisoblangan tillo taqinchoqlar garov asosida kredit berishga
asoslanadi. Bu kredit kredit muassasi uchun deyarli risk darajasi past
xisoblanadi. CHunki tillo buyumlar eskitdan yuqorilikvidli tovar
sifatida tarixga ega. Biz kreditlashning bu usuli orqali pul
mablag’lariga muxtoj bo`lgan ishlab chiqarish va savdo majmualarini
moliyaviy qo`llab quvvatlnib boriladi.
SHu tarzda Markaziy banklar bozorlarning o`rtacha foiz
stavkalarini belgilaydi.Bu mazkur sharoitda
barcha bozorlar xususan
kredit va kapital bozorlari uchun bazaviy foiz stavkalari qabo`l
qilinadi.
Bank kredit siyosati bank resurslari, ularning joylashtirilish
bilan chambarchas bog’liq. Bank resurslarining asosiy qismini jalb
qilingan mablag’lar, jumladan yuridik va jismoniy shaxslarning
depozitlaridan tashkil topadi. SHuningdek, hozirgi kunda jalb qilingan
resurslar ichida banklararo kredit xam alohida o`rin egallaydi.
Depozitlar bo`yicha belgilangan foiz stavkalari, hamda boshqa
bankdan olingan kredit uchun foiz
stavkalari bank tomonidan
beriladigan kreditning foiz stavkalari bilan bog’liq bo`ladi. Kredit
siyosatining aniq va mukammal tayyorlanish va izohlanish xar bir
bank uchun kreditlash jarayonini ijobiy tashkil etish uchun asos
bo`ladi. Bank tomonidan to`plangan resurslarni to`g’ri va oqilona
joylashtirish bankning kredit siyosatining sifatiga bog’liq bo`ladi.
Kredit siyosati sifatiga va xolatiga qarab bank jalb qilgan resurslarini
to`g’ri joylashtirish va oldindan ko`zlangan daromad olish imkoniyati
yaratiladi.
Dostları ilə paylaş: