Microsoft Word al azkor ziyouz com doc

110-bob. O’lim yaqinlashganda aytiladigan narsalar
377/1. Oisha (r.a.) aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning o’limlari 
yaqinlashgan edi. Oldlarida bir qadahda suv bor edi. Unga qo’llarini tiqdilar, so’ng suvini 
yuzlariga surtib:
«Allohumma a’inniy ‘ala g’omarotil mavti va sakarotil mavt», deb aytdilar». (Ma’nosi: 
Allohim, o’lim shiddati va o’lim talvasasida menga yordam ber.) Termiziy va Ibn Moja 
rivoyatlari 
378/2. Yana Oisha onamiz (r.a.) aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam menga 
suyanib turib:
«Allohummag’firli varhamniy va ‘alhiqniy birrofiqil a’la», deganlarini eshitdim». (Ma’nosi: 
Allohim, meni mag’firat qil va menga rahm et. Meni Oliy do’st bilan qovushtir.) Buxoriy 
va Muslim rivoyatlari 
O’limi yaqinlashgan kishi Qur’on tilovat qilishi va zikrlarni ko’paytirishi mustahabdir. 
Ammo besabrlik ko’rsatish, noo’rin harakatlar qilish, birov bilan so’kishish, 
xusumatlashish va tortishish karih ko’rilgan amallar. Kishi qalbi va tili bilan Allohga 
shukr etishi, umrining so’nggi daqiqalarini yaxshilik bilan xotimalashga harakat qilib, bor 
zehnini sarflashi va tirishishi, shuningdek, Allohga nisbatan yaxshi gumonda bo’lishi, 
ya’ni, Allohning unga rahm qilishiga umid bog’lashi va ahliga sabr etishlarini, vafot etsa, 
yig’lamasliklarini, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan vorid bo’lgan: «O’lik o’z ahli 
yig’isi sababli azoblanadi», deyilgan sahih hadisni eslatishi hamda vafotidan keyin 
do’stlariga yaxshilik qilishni va janozada odat tusiga kirib qolgan bid’atlardan 
chetlanishni vasiyat qilishi lozim.
379/3. Muoz ibn Jabaldan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: 
«Kimning oxirgi kalomi «La ilaha illalloh» bo’lsa, jannatga kiradi», dedilar. Abu Dovud 
rivoyatlari 
380/4. Abu Hurayra va Abu Said Xudriylar (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu 
alayhi vasallam o’lim to’shagida yotganlarga «La ilaha illalloh»ni aytib turishni 
buyurdilar». Imom Muslim, Abu Dovud, Termiziy, Nasoiy rivoyatlari 
Ulamolar: «Agar «La ilaha illalloh»ni ayta olmasa, ana shu yerda hozir bo’lganlar 
muloyimlik bilan ohista aytib turiladi», deyishgan. 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy