www.ziyouz.com kutubxonasi
110
qilyapsizmi, ey Rasululloh?» degan edilar, u zot: «Ey Ibn Avf, bu rahmatdir, -- dedilar.
Keyin qo’shib qo’ydilar: -- Ko’z yosh oqizadi. Qalb xafa bo’ladi. Biz esa, Rabbimiz rozi
bo’lgan narsani aytamiz. Albatta, biz, ey Ibrohim, sendan ajrab qolganimizga xafamiz».
Imom Buxoriy rivoyatlari
117-bob. Ta’ziya haqida 399/1. Abdulloh ibn Mas’uddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh alayhissalom: «Kim
musibat yetgan kishiga ta’ziya bildirsa, uning savobidek ajrga ega bo’ladi», dedilar.
Termiziy va Bayhaqiylar zaif isnod bilan rivoyat qilishgan.
400/2. Abu Barza Aslamiydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi
vasallam: «Kim farzandidan ayrilgan ayolga ta’ziya bildirsa, unga jannatda kiyim
kiygiziladi», dedilar. Termiziy rivoyat qilib, isnodi kuchli emas, deb aytganlar.
401/3. Abdulloh ibn Amr ibn Osdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi
vasallam Fotimaga (r.a.): «Ey Fotima, uyingdan nima sabab bilan chiqding?» deb
so’radilar. Fotima (r.a.): «Mana bu mayyitga rahm qilib, ta’ziya bildirish uchun chiqdim»,
dedilar. Abu Dovud va Nasoiy rivoyatlari
402/4. Amr ibn Hazmdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh alayhissalom: «Qaysi bir
mo’min birodarining musibatiga ta’ziya bildirsa, Alloh taolo unga qiyomat kuni karomat
kiyimini kiygizadi», dedilar. Ibn Moja va Bayhaqiy rivoyatlari
Ta’ziya sabrga chaqirish, mayyit egalariga tasalli beradigan narsalarni zikr qilish va
xafalik, musibatlarini yengillatish, deganidir. Bunga Alloh taoloning: «Yaxshilik va
taqvoda bir-biringizga yordam beringlar», degan so’zi va Rasulullohning: «Alloh
birodarining yordamida bo’lgan bandaning yordamidadir», degan hadislari chiroyli misol
bo’ladi.
403/5. Usoma ibn Zayd (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi
vasallamning qizlaridan biri otasiga bir odam yuborib, nevaralari o’lim bo’sag’asida
yotganini aytdi. Rasululloh kelgan kishiga: «Borib qizimga ayt, Alloh berganini
oluvchidir. Har bir narsaning ajali Uning huzurida belgilab qo’yilgandir. Qizimga savob
uchun sabr qilishni buyur», deb aytdilar». Buxoriy va Muslim rivoyatlari
Mana shu hadisi sharif din usullari, furu’lari, odoblarini o’z ichiga olgan eng katta
qoidalaridandir. U musibatlarga, g’am va kasalliklarga hamda boshqa qiyinchiliklarga
sabr qilishni o’rgatadi.
404/6. Muoviya ibn Qurra ibn Iyos otalaridan rivoyat qiladilar. Rasululloh sollallohu
alayhi vasallam ko’rinmay qolgan bir sahobasini so’radilar. «Ey Rasululloh, haligi siz
taniydigan bolasi vafot etdi», deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o’sha
sahobaning oldiga borib, o’g’lini so’ragan edilar, u kishi o’g’lining vafot etganini aytdi.
Rasululloh u kishiga ta’ziya bildirdilar, so’ngra: «Ey falonchi, senga o’g’lingni hayotda
bo’lishi yaxshimi yoki ertaga jannat eshigi tagiga sendan oldin borib, senga eshikni ochib
kutib olganimi?» dedilar. Haligi sahoba: «Ey Allohning payg’ambari, mendan oldin borib,
eshikni ochib kutib olgani yaxshi», deb javob qildi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:
Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy
www.ziyouz.com kutubxonasi
111
«Undoq bo’lsa, keyingisi senga», dedilar. Nasoiy rivoyatlari
Imom Shofe’iy ta’ziya haqida: «Men senga ta’ziya bildiraman, ammo o’zim ham abadiy
qolishga ishonmayman, buni din buyurgani uchun bajaraman. Ta’ziya aytilgan kishi ham
mayyitligida boqiy qoluvchi emas. Ta’ziya aytuvchi ham uzoq muddat yashovchi emas»,
degan ma’noda bayt aytganlar.