Ta'limda raqamli texnologiyalarni tadbiq etishning zamonaviy tendensiyalari va rivojlanish omillari www.pedagoglar.uz 21-to’plam avgust 2023 83 Terminlar tizimida kuzatiladigan monosemiya hodisasini ingliz tilining yilqichilikka
xos terminologiyasi asosida tahlil qilishga harakat qilamiz. Kuzatuvlarimiz natijasida
quyidagi bir ma’noli leksik birliklarning terminologik ma’no kasb etishi va shu orqali
gippologik terminlar tizimiga kirishi aniqlandi:
appaloosa va boshq
. Ushbu birliklarning
bir ma’nolilik xususiyatga egaligi yoki terminologik xarakter kasb etishi masalasini tahlil
qilish uchun umumfilologik va terminologik lug‘atlarga murojaat qilamiz.
Masalan,
appaloosa – an appaloosa is a breed of horse known for its loud markings, the white sclera of their eyes, striped hooves, and mottled skin 7
(apaluza – o’zining baland
tovushlari, ko’zlarining oq sklerasi, yo’l-yo’l tuyoqlari va terisida kichik dog’lari bilan
mashhur ot zoti).
Appaloosa – any of a breed of rugged saddle horses developed in western North America and usually having a white or solid-colored coat with small spots 8
(apaluza –
Shimoliy Amerikaning g’arbiy qismida ko’paytiriladigan va odatda oq yoki tekis rangli
teri va undagi kichik dog’lari bo’lgan ot zoti)
Appaloosa – a breed of horse, originally from America, typically having a spotted rump 9
(apaluza – asli Amerika ko’paytiriladigan, odatda terisi dog’li ot zoti).
Bu tahlildan ko’rinib turibdiki,
appaloosa/apaluza barcha lug’atlarda aynan terisida
kichik dog’lari bo’lgan ot zotini anglatadi.
Polisemantik terminlar birdan ortiq sememaga ega, ular bu sememalari bilan bir
sohada qo‘llanadi. Ushbu sememalar orasidagi semik zanjirlar mustahkamligi bilan
xarakterlanadi. Shu bilan birga, ayrim polisemantik umumiste’mol leksemalarning ba’zi
sememalarigina terminologik mohiyatga ega bo‘ladi. Bundan anglashiladiki, ko‘p
ma’noli umumleksik birliklar ham semantik tarkibidagi ayrim ma’nosi orqali
terminologik birliklar tizimiga aloqadorlik kasb etadi.
Terminlar tizimida ham kuzatiladigan polisemiya hodisasini ingliz tilining
yilqichilikka xos terminologiyasi asosida tahlil qilishga harakat qilamiz. Kuzatuvlarimiz
7
https://www.thesprucepets.com/meet-the-appaloosa-1886130
8
https://www.merriam-webster.com/dictionary/Appaloosa
9
https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/appaloosa