1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

19.46.
 
Yrmi suvga botirilgan massasi 40 g bo’lgan bir jinsli tayoqcha slindrik idishning silliq yon sirtiga 
qanday kuch bilan bosadi(94-rasm)? Tayoqchaning gorizontga nisbatan og’ish burchgi 45
0
.
92-rasm 
93-rasm 
71

---

73 
19.47.
 
Vertikal kesimi 95-rasmda ko’rsatilgan idishda cho’zilmaydigan ip bilan bog’langan ikkita vazinsiz 
porshen muvozanat holatda turibdi. Porshenlar orasi suv bilan to’ldirilgan. Ipning taranglik kuchi topilsin. 
Porshenlarni yuzalari: 
m
2
, 
m
2
, pining uzunligi 0.5 m . Poershenlarni devorga 
ishqalanishi etiborga olinmasin.
94-rasm 
95-rasm 
72

---

74 
Saqlanish qonunlari. 
20.
Jism impulisi. Impulisning saqlanish qonuni. 
20.1.
 
Massasi 0.2 kg bo’lgan sharcha aylana bo’ylab 0.8 m/s tezlik bilan tekis aylanmoqda. Sharcha 
impulisining modulini toping. 
20.2.
 
600 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan o’qning impulisi 6 kg∙m/s bo’lsa, oqning massasini toping.
20.3.
 
Massasi 4 t bo’lgan avtobusning tezligi yo’lning to’g’ri chiziqli qismida 5 m/s dan 10 m/s gacha 
ortidi. Avtobus impulisining o’zgarishini toping.
20.4.
 
Aravacha gorizontal yo’nalishda 6 N kuch tasirida ishqalanishsiz harakatga keldi. Harakat 
boshlangandan 2 s o’tgach aravacha impulisini aniqlang.
20.5.
 
Birinchi avtomobil massasi 1000 kg, ikkinchisiniki 500 kg. Ularning tezligi harakat davomida 
o’zgarish grafigi keltirilgan (96-rasm). Harakat boshlangandan 10 s o’tgach ikkinchi avtomobil impulisini 
birinchi avtomobil impulisiga nisbatini toping.