1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

27.10.
 
Harakatlanayotgan shar, tinch turgan sharga absolyut elastik urilish natijasida ikki marta kichik tezlik 
bilan ortga qaytdi. Dastlab tinch turgan va harakatlanayotgan sharlar massalari nisbatini toping.
27.11.
 
Massasi 20 t bo’lgan vagon gorizontal yo’lda 2 m/s tezlik bilan harakatlanib, 1m/s tezlikda 
harakatlanayotgan 40 t massali vagonni quvib yetadi va unga ulanib qoladi. Vagonlarning mexanik 
energiyasi qanchaga o’zgaradi?
27.12.
 
Gorizontal yo’nalishda 400 m/s tezlik bilan uchayotgan o’q brusokka uriladi va unga tiqilib qoladi. 
Brusok gorizontal sirt bo’ylab to’xtaguncha qancha yo’l yuradi? Brusokning massasi o’q massasidan 99 
marta katta, boshlang’ich tezligi nolga teng. Brusok va sirt orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.1 ga teng.
93

---

95 
107-rasm 
108-rasm 
27.13.
 
Ikkita kichik jism ideal silliq , radiusi 90 sm bo’lgan yarmsferadan bir vaqtda sirpana boshladi (105-
rasm). Nolelastik to’qnashuvdan so’ng ular birgalikda harakatini davom ettiradi. Agar massalari nisbati 2 ga 
teng bo’lsa, ular to’qnashuvdan so’ng qanday maksimal balandlikka ko’tariladi? 
27.14.
 
Ikkita bir xil plastilin sharcha bir xil tezlikda harakatlanib, noelastik to’qnashish natijasida yopishib 
qoladi va bir butundek harakatlanadi (106-rasm). Sharlar qanday 
burchak ostida to’qnashganda, 
to’qnashuvdan oldingi kinetik energiyalarini yarmi issiqlikka aylanadi?
To’rtinchi daraja 
27.15.
 
Massalari 100 g va 200 g bo’lgan sharlar bir-biriga 3 m/s va 1 m/s tezlikda harakatlanib absolyut 
elastik to’qnashdi (markaziy). Sharlarning to’qnashuvdan ketingi tezligini toping.
27.16.
 
Uzunligi 2 m bo’lgan ipga massasi 2 kg bo’lgan qumli yashik osilgan. Gorizontal uchayotgan o’q 
yashikka urilib, unga tiqilib qoldi. Natijada ip vertikal dan maksimal 
burchakka og’di. O’qning massasi 
10 g bo’lsa, uning tezligini aniqlang. Havoning qarshilik kuchi hisobga olinmasin.