Madaniyatshunoslik

 
oliy o‘quv yurtlari va kollejlar, umuman 
Respublika qishloq va suv xo‘jaligi vazirligiga qarashli bo‘lgan kutubxonalardir.
 
“O‘quv kutubxonasi” atamasi kutubxonashunoslikda uzoq vaqtdan beri 
qo‘llanilib kelinayotgan atamadir. O‘quv kutubxonasi deganda o‘quv jarayoni 
davomida paydo bo‘ladigan foydalanuvchilarni axborotga bo‘lgan talablarini 
qondiruvchi kutubxonalar tushuniladi.Ushbu kutubxonalarni quyidagi guruxlarga 
bo‘lish mumkin:oliy o‘quv yurtlari kutubxonalari(universitetlar, akademiyalar, 
institutlar), kollej, akadem litsey kutubxonalari, maktab kutubxonalari.O‘quv 
muassasalari kutubxonalari o‘quvchilarni tarbiya va ta’lim olishlariga yordam 
berishga mo‘ljallangan. O‘quv jarayonini ta’minlash ularni eng muxim ijtimoiy 
vazifasi va o‘ziga xos belgisi xisoblanadi. Ular universal mazmundagi fondga ( 
maktab ,universitet kutubxonasi), shuningdek o‘quv yurtining sohasiga mos 
ravishdagi fondga, shuningdek ko‘p nusxadagi o‘quv adabiyotlariga ham egadir. 
O‘quv kutubxonalari nafaqat o‘quv jarayoninigina qondiribgina qolmasdan, 
balki ular tarbiyaviy funksiyani, shuningdek ilmiy-tadqiqot va ishlab chiqarishga 
oid talablarni ham bajaradi. 
“Boshqarma kutubxonasi” atamasi maxsus kutubxonalarni yana bir turi 
sifatida qo‘llanib kelinmoqda.Ushbu kutubxonalar boshqaruv faoliyati jarayonida 
paydo bo‘ladigan axborotga bo‘lgan talablarni qondiradi. Boshqaruv 
kutubxonalarini quyidagi guruxlarga bo‘lish mumkin: davlatning qonun 
chiqaruvchi va ijro etuvchi organlari kutubxonalari (Oliy Majlis (Parlament), 
Prezident kutubxonasi), maxalliy va o‘z o‘zini boshqarish organlari (xokimiyatlar, 
maxalla qo‘mitalari), sud organlari va boshqalar.
 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti apparati kutubxonasida 2600 dan ortiq 
kitoblar mavjud bo‘lib, kutubxona har yili 40ta nomdan ortiq respublika, 26 viloyat 
va 36 nomdagi chet el gazetalarini,respublika va chet ellarda chop etiladigan 98 
nomdagi jurnallarni oladi. Kutubxona cheklangan kitobxonlar kontengentiga 
Prezident ma’muriyati va O‘zbekiston Respublikasi xukumati apparati xodimlariga 
xizmat ko‘rsatadi( 600 ga yaqin odamga). 
Maxsus kutubxonalarni aloxida guruxi sifatida ko‘zi ojizlar kutubxonalari 
xisoblanadi.Respublika markaziy ko‘zi ojizlar kutubxonasi va yettita viloyat ko‘zi 

---

45 
ojizlar kutubxonalari -ko‘zi ojiz kitobxonlarga xizmat ko‘rsatuvchi Respublikadagi 
eng yirik kutubxonalar xisoblanadi. Ushbu kutubxonalar O‘zbekiston Respublikasi 
madaniyat va sport ishlari vazirligiga qarashlidir. Ular bo‘rtma-nuqtali (