Madaniyatshunoslik

22-mavzu: Respublikа dаvlаt bolаlаr kutubxonаsi 
faoliyati
 
Reja: 
1.
 
Kutubxonaning tashkil etilishi va kelajak istiqbollari 
2.
 
Kutubxona tassarufidagi bo‘limlar faoliyati 

---

129 
3.
 
Respublika davlat kutubxonasi ilmiy –uslubiy markaz sifatida 
Respublika bolalar kutubxonasi 1965 yilning yanvar oyida Alisher Navoiy 
nomidagi Davlat kutubxonasining “O‘smirlarga xizmat ko‘rsatish bo‘limi fondi” 
ning negizida, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qaroriga asosan 
viloyatlardagi bolalar kutubxonalari uchun ilmiy-uslubiy markaz sifatida tashkil 
etildi. 
Kutubxona dastlabki davrda V.Mayakovskiy nomidagi kutubxona bilan bir 
binoda joylashtirilgan edi va 1972 yildan esa u o‘z binosiga ega bo‘ldi. Kutubxona 
uchun bino tanlashda uni shaharning markazida, qulay joyda joylashishi, maktablar 
va bolalar bog‘chalari yaqinligi hisobga olindi. 
Respublika bolalar kutubxonasi Davlat muhofazasidan me’morchilik 
yodgorligi bo‘lmish qadimiy binoda joylashgan. Binoni 1907 yilda boy savdogar 
aka-uka Vodyayevlar o‘zlari uchun qurganlar. Tez orada bino shahar general-
gubernatori ixtiyoriga o‘tkazilgan. Binoda shahar ulamolarining yig‘ilishlari, 
yubiley tantanalari va ballar ham o‘tkazilar edi. 
1917 yil oktabr inqilobidan so‘ng bu binoda ishchi va dehqonlarning 
qurultoy, sezdlari o‘tkazilgan. Keyinchalik esa O‘zbekiston Oliy Soveti 
prezidiumining “Sovetlar uyi” bo‘lgan. Bu yerda O‘zbekiston Oliy Soveti 
prezidiumining 
raisi 
Yo‘ldosh 
Oxunboboyev 
ishlagan. 
Yo‘ldosh 
Oxunboboyevning vafotidan so‘ng bu binoda turli tashkilot va muassasalar 
joylashtirildi. Bino kutubxona ixtiyoriga berilmasdan oldin Toshkentdagi 
institutlardan birining aspirantlari uchun yotoqxona edi. 
1965 yilga qadar Respublikada bolalar kutubxonalari faoliyatini 
umumlashtiruvchi, uslubiy yo‘l – yo‘riqlar ko‘rsatadigan tashkilot bo‘lmagan edi. 
Shu davrdan boshlab Respublika bolalar kutubxonasi uslubiy markaz vazifasini 
bajarishni o‘z zimmasiga oldi. 
Kutubxona viloyat bolalar kutubxonalari faoliyatini boshqarib, ilmiy – 
uslubiy va amaliy yordam ko‘rsatgan. 
Respublika bolalar kutubxonasi yiliga 13 mingdan ziyod kitobxonlarga 
xizmat ko‘rsatib kelmoqda. Ko‘p sonli kitobxonlarni bog‘cha bolalaridan boshlab, 
to 1-11 sinf o‘quvchilari tashkil etadi. Shuningdek, shahrimizning barcha maktab 
o‘quvchilari va bolalar bog‘chalari murabbiylariga, Uspenskiy nomli Respublika 
ixtisoslashgan musiqa akademik litseyi pedagoglari va o‘quvchilariga, hamda 
Kamoliddin Bexzod nomli milliy rassomchilik va dizayn instituti professor 
o‘qituvchilari talabalariga, ARMlar mutaxassislariga, kutubxona xizmati 
ko‘rsatilmoqda. 
Kutubxona har jihatdan qulay va shinam. Kichkintoylardan tortib to 
kattalarning ham qiziqishiga javob beradigan kitob zahirasiga ega. Kutubxonaning 
asosiy vazifasi kitobni targ‘ibot qilishdan uni keng kitobxon ommasiga 
yetkazishdan iboratdir. 
Kutubxona fondida 200 mingdan ziyod adabiyotlar va 100 dan ortiq boshqa 
nashrlar mavjud. Bular: fanning barcha sohalari bo‘yicha bolalar yoshini hisobga 
oluvchi badiiy adabiyotlar, ilmiy – ommabop nashlar, ijtimoiy – siyosiy kitoblar, 
jurnallar, O‘zbekistonda va Rossiyada nashr qilingan bolalar hamda kattalar uchun 

---

130 
gazeta va jurnallar, ensiklopediya – lug‘atlar, CD romlar, video – audio 
kassetalardir. Shuningdek, bolalar o‘qishi rahbarlari uchun ilmiy-uslubiy va 
bibliografik nashrlar ham o‘z o‘rnini topgan. 
Hozirgi kunda kutubxonada 6 ta bo‘lim faoliyat ko‘rsatmoqda:
1.
O‘quvchilarga xizmat ko‘rsatish bo‘limi: 
1.1. Maktab yoshigacha va 1- 4 sinf o‘quvchilariga xizmat ko‘rsatish sho‘ba
1.2. 5 – 11 sinf o‘quvchilariga ta’lim resurslari bo‘yicha axborot xizmat 
ko‘rsatish sho‘ba Ma’naviyat, ma’rifat va san’at bo‘yicha media resurs sho‘ba
2. Ma’lumot-bibliografiya va o‘lkashunoslik axborot bo‘limi.
3. Kitob jamlash va yangi adabiyotlarni katalogini yaratish bo‘limi.
4. Adabiyotlarni saqlash bo‘limi.
5. Ilmiy uslubiyot va maktab axborot resurs markazlari mutaxassislar
malakasini oshirish bo‘limi.
6. Jahon axborot resurslari va yangi texnologiya bo‘limi. Internet sinf. 
Respublika bolalar kutubxonasi bo‘limlari faoliyati bilan tanishib chiqamiz: 
1.