O`zbekiston davlatchiligi tarixi

Umumiy va o‘quv ishlari turlari bo‘yicha hajmi
Fanga umumiy 242 soat ajratilgan bo’lib, shundan auditoriya mashg’ulotlari 76 soat
bo’lib, semestrlar davomida haftasiga 4 soatdan o’tiladi.
Semestr (lar) bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatning taqsimoti:
Kurs
Semestr
Auditoriya mashg‘ulotlari turi bo‘yicha
o‘quv yuklamasi taqsimoti
Mustaqil
ta’lim
Yuklama Jami Ma’ruza
Seminar
III
V
128
68
26
42
60
III
VI
114
60
26
34
54
Jami
242
128
52
76
114
Ma’ruza mashg’ulotlari mazmuni va unga ajratilgan soatlar
№
Mavzular
Qisqacha mazmuni
Soati
1 Kirish. Davlatchilik
tushunchasi va
Davlatchilik tushunchalari. Davlatchilikning kelib
chiqishi to`g`risidagi sivilizatsiyaviy yondashuvlar.
2

---

236
uning kelib chiqish Davlatlar paydo bo`lishining ishlab chiqarish usuliga
asoslangan “Sharq yo`li”, mulkchilikka asoslangan
“Yevropacha yo`li”. Davlatning kelib chiqish
to`g`risidagi nazariyalar.
2
Boshqaruv
asoslarining
shakllanishi va
davlatlarining
tashkil topishi
Qadimgi davlatlarning rivojlanish bosqichlari,
ijtimoiy
iqtisodiy
munosabatlar,boshqaruv
tizimidagi funksiya-lar, iqtisodiy funksiyalar,
ijtimoiy funksiyalar, harbiy-siyosiy funksiyalar,
hududiy funksiyalar va ularning faoliyatlari.
4
3
O’zbekistonda
qadimgi
davlatchilikning
turlari va
boshqaruv shakli
O’zbekiston xududida rivoj topgan ilk shahar-
davlatlar, Axamoniylarning cheklanmagan podsho
xokimiyati (mutloq monarxiya), satrapliklarda
boshqaruv tizimi, Aleksandr Makedonskiyning
boshqaruv
faoliyati,
Yunon-Baqtriya
davlat
boshqaruv tartibi va davlat tuzimi. Dovon va Qang`
davlatlari hududi, Kushon davlati (podsholigida)
xo`jalik boshqaruvi.
4
4
Ilk o’rta asrlarda
davlatchilik va
boshqaruv (V-VIII
asr o’rtalarigacha)
Eftaliylar davlatida ijtimoiy-iqtisodiy tuzum; Turk
xoqonligi va uning ma’muriy tuzilishi, ijtimoiy-
iqtisodiy tuzumi va davlat boshqaruv tartiblari.
(Xoqon) el, ulus mahalliy boshqaruvi. Tuman
xokimliklari, qishloq va shahar jamoalari.
4
5
Rivojlangan O’rta
asrlar davlatchiligi
va boshqaruvi
Arablarning O`rta Osiyoni istilo etishi va ularning
Movarounnaxrdagi boshqaruvi, ijtimoiy-siyosiy
jarayonlar. O`rta Osiyoda islom dinining tarqalishi
va yetakchi mavqega ega bo`lishi. Mahalliy
boshqaruv tartibi, Somoniylar davlati, ijtimoiy-
siyosiy jarayonlar, davlat boshqaruv tartibi, huquqiy
munosabatlar. Qorahoniylar davlati, ma`muriy
tuzulishi, hududi, davlat boshqaruvi tartiblari,
ijtimoiy-siyosiy tuzum, (Xoqon, Qoraxan): huquq
tartiboti. G`aznaviylar va saljuqiylarning boshqaruv
tizimi.
Xorazmshox-Anushtaginiylar
davlatining
ma`muriy tuzulishi, boshqaruv tartiblari, ijtimoiy-
iqtisodiy hayoti. Chig`atoy ulusi-ma`muriy tuzulishi
va boshqaruv tartiblari, harbiy-siyosiy va davlat
boshqaruvining qarorvtopishi va ijtimoiy-iqtisodiy
6

---

237
hayot.
6
Amir Temur va
temuriylar davrida
Movarounnaxr va
Xurosonda
davlatchilik rivoji
Amir Temurning siyosiy hokimiyatni qo`lga olishi
va markazlashgan davlat asoslarini yaratilishi. Amir
Temur zukko, tajribali va siyosatdon, buyuk davlat
arbobi. Davlat boshqaruvidagi islohotlar. Amir
Temurning el yurtni o`z tasarrufi va itoatida tutish
uchun tuzgan o`n ikki “tuzug”i, davlat boshqaruvida
dargoh va devonlar. Dargoh eng oliy davlat idorasi.
Devondagi Vazirlar (birinchisi Vaziri a`zam,
Ikkinchisi Harbiy vazir, Uchunchisi turli sabalarga
ko`ra nazoratsiz qolgan mol-mulklar, Sayyoxlar va
ziyoratchilar ishlari bo`yicha mutasaddilar, to`rtinchi
moliya vaziri, beshinchi Adliya vaziri, oltinchi
nazoratchi devoni mushrifga rahbarlik qilgan,
yettinchi devoni insho) faoliyati. Ma`muriy hududiy
boshqaruv. Davlatni usullarga bo`lib boshqarish.
Saroydagi mansab va unvonlar. Diniy va
qozixonalar unvonlari. Harbiy mansablar. Amir
Temurning harbiy islohoti va uning bugungi kundagi
ahamiyati.
6