O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

Tayanch so‘z va iboralar
: 
Ratsional 
reklama, 
emotsional 
reklama, 
rag‘batlantiruvchi reklama, imidjli reklama, solishtirma reklama, eslatuvchi 
reklama, axborot beruvchi reklama, ogohlantiruvchi reklama. 
Nazorat savollari:
1.
 
Reklamaning qanday turlari mavjud? 
2.
 
Emotsional reklamaning qanday xususiyati bor? 
3.
 
Ijtimoiy reklamaning o‘ziga xos jihatlari nimada?
4.
 
Reklama faoliyatida psixotexnologiyalardan qanday foydalaniladi?

---

BRENDING VA IMIJ 
Reja:
1.
 
Firma uslubi
2.
 
Brend tushunchasi
3.
 
Imijd tushunchasi
 
Firma uslubi bozor faoliyatida kadim zamonlardan beri kullanib kelinadi. 
Avvaliga bu elementlar juda oddiy bo‘lgan. Masalan, tovarlari sifatli bo‘lgan eng 
topqir xunarmandlar (kulollar, temirchilar, qurolsozlar) uz maxeulotlariga tamga 
bosganlar. Ushbu xunarmandlarning kasbiy maxoratidan xabar topgan xaridorlar 
aynan shunday ajralib turuvchi belgisi bor tovarlarni olishga harakat qilganlar.
O‘rta asrlarda stexlarning korporativ sotish markalari paydo bo‘lgan. Bozorlar 
jugrofiyasi kengayib borishi bilan tovar belgisi va boshqa firma belgilarining 
axamiyati ortib bordi. 
O‘sib borayotgan raqobat va yagona axborot kengligi shakllanishi sharoitlarida 
tovar ishlab chiqaruvchilar uz tijorat kommunikasiyalarining maksadli 
auditoriyalari sifatida bevosita potensial xaridorlarni ajrata ola boshladilar. Bunda 
yirik tovar ishlab chiqaruvchining birinchi navbatdagi vazifasi bevosita 
rakobatchilar orasidan uzining ajralib turishiga yerishish bo‘la boshladi. Aynan 
shu shart-sharoitlar dastlabki umummilliy va xalkaro brendlarning shakllanishiga 
olib keldi. 
«Firma uslubi», «brend» va «brending» tushunchalari bir-biri bilan mustaxkam 
boglangan. Xam xronologiyasi, xam kullaniladigan kommunikatsiyasi rivojlanib 
borishi nuqtai nazaridan firma uslubi (FU) dastlabki kategoriya xisoblanadi 
Firma uslubi, brend va brending tushunchalarini batafsilrok kurib chikamiz. 
Firma uslubi (ingl. sorporate identity) brendni shakllantirish vositalaridan biri 
va ayni paytda brending yelementi xisoblanadi. 
Natlya Dobrobabenko bergan muvaffaqiyatli ta'rifga ko‘ra «firma uslubi bu — 
tovarlar (xizmatlar), firmadan chiqadigan barcha axborotlar, uning ichki va tashki 
bezalishi vizual va mazmuniy birligini ta'minlovchi rang, grafika, suz, matbaa, 
dizayn doimiy yelementlari(konstant)ning to‘plamidir. 
Firma uslubining mavjudligi uning egasining iste'molchida ijobiy taassurot 
uyg‘otishiga ishonchi borligidan dalolat beradi. Firma uslubidan foydalanishning 
vazifalaridan biri xaridorga ushbu firmaning oldin sotib olingan tovarlari bergan 
ijobiy xislar xakida yeslatib turishdir. Shunday kilib, Firma uslubi ning mavjudligi 
tovarlar va xizmatlarning yuqori sifatini bilvosita ta'minlaydi. 
Marketing majmuining boshqa yelementlari barkaror ravishda yuqori darajada 
bo‘lganda firma uslubi uning egasiga kuyidagi ustunliklarni beradi: 
*
axborot oqimi orasidan iste'molchiga ma'kul bo‘lgan firma tovarini tez va 
bexato topishga yordam beradi; 
*
firmaga kam xarajat kilgan xolda uzining yangi tovarlarini bozorga olib 
chikishga imkon beradi; 

---

*
reklamaning samaradorligini oshiradi; 
*
fakat reklama emas, balki firma marketing kommunikasiyalari boshqa 
vositalarining (masalan, pablik rileyshinz, matbuot konferenstiyalari 
utkazish, nufuzli prospektlar chikarish va xj.) zarur birligiga yerishishga 
kumaklashadi); 
*korporativ ruxning usishiga kumaklashadi, xodimlarni birlashtiradi, umumiy 
ishga aloqadorlik, «firma vatanparvarligi» xissini uygotadi; 
*
firmaning yestetik darajasi va vizual muhitiga ijobiy ta'sir kiladi. 
Agar firma uslubidan foydalanish beradigan ustunliklarning barchasini 
umumlashtiradigan 
bulsak, 
firma 
uslubini 
firma 
nufuzin, 
uning 
belgisini(markasini) shakllantiruvchi asosiy vositalardan biri deyish mumkin. 
Reklama 
nazariyasi 
va 
amaliyotining 
klassiklaridan 
biri 
firma 
kommunikasiyalarining yuqori darajasi xakida gapirar yekan, «xar bir e'lon marka 
obrazi bo‘lgan ramzga kushilgan xissa, brend nufuziga kushilgan uzok muddatli 
ulush sifatida karalishi kerak»ligin ta'kidlagan.