Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya Giriş

Məruzələr
elmi konfrans və seminarlarda şifahi formada ifadə edilən 
kommunikasiya növüdür. Belə konfransların təşkil edilməsində əsas məqsəd 
iştirakçıları müxtəlif elmi tədqiqatların nəticələri ilə tanış etmək, elmdə mübahisəli, 
həllini tapmayan problemləri birgə müzakirə etməkdir.
Məruzə xüsusi struktura malik şifahi akademik kommunikasiya növüdür. Bütün 
məruzələr bir qayda olaraq giriş hissə ilə başlayır. Girişdə qısa olaraq elmi işin 
mahiyyəti izah edilir, daha sonra məqsəd və vəzifələri təqdim olunur. Tədqiqatın 
məqsəd və vəzifələri qısa və sayı çox olmayan bəndlər şəklində olmalıdır. Əks 
təqdirdə hər bəndin izahı uzun zaman tələb edəcək. 
Məruzənin ən geniş bölümü təbii ki, əsas hissəsidir. Burada tədqiqat prosesinin 
gedişi, qoyulan vəzifələrin həyata keçirilməsi üçün atılan addımlar ətraflı izah 
edilməlidir. İşin təqdimatında sxem, cədvəl və foto şəkillərdən istifadə məlumatın 
daha vizual formada çatdırılmasını təmin edir.
Son olaraq işin nəticəsi ortaya qoyulur. Nəticənin də icmal formada olması, qısa və 
konkret bəndlər şəklində verilməsi tələb edilir. 
Məruzədəçidə isə 3 əsas keyfiyyət cəmlənməlidir: analiz aparmaq, nəticələri 
dinləyicilərə dəqiq çatdırmaq və suallara mükəmməl cavab vermək. Məruzənin əsas 
keyfiyyətləri bunlardır: 

---

-
mümkün qədər qısa və aydın cümlələrdən istifadə etmək; 
-
terminoloji leksikadan az istifadə etmək; 
-
işin önəmli yerlərinə xüsusi vurğulamaq; 
-
mövzunu slayd formasında təqdim etmək; 
-
jest və mimikalardan düzgün istifadə etmək. 
Mühazirə və məruzə bir-birinə bənzər elmi mətn nümunəsi olsa da aralarında incə 
fərqlər də vardır.
Məruzə bir qayda olaraq, müəyyən bir mövzuda faktların kifayət 
qədər konkret, aydın, ciddi sıralanmış siyahısıdır. Mühazirə isə lektorun bu faktlara 
və ya bütövlükdə mövzuya baxışının təqdim edilməsini, onun fakt və hadisələri şərh 
etməsini nəzərdə tutur. Mühazirə materialın təqdimatında daha çox sərbəstliyi və 
mühazirəçi ilə auditoriya arasında kifayət qədər intensiv ünsiyyəti nəzərdə tutur. 
Mühazirədə mövzu ilə bağlı artıq elmə məlum olan faktlar, müxtəlif alimlərin 
fikirləri bir arada təqdim edilir. Elmi məruzə isə daha çox yeni informasiya və 
təcrübə nəticələrini əks etdirir. 
Mövzu 12.