IR S IY K A S A L L IK L A R
Poligen
kasalliklar
1 -
’
Diabet
Podagra
Shizofreniya
M a n ia k a l
depressh r
sindrom
G ipertoniya
k a sa llig i
M o n o gen k asallik lar
A utosom a- dominant
dpda n a slg a o'tadi
gan k a sa llik la r
Auto so m a-re tse ssiv
tip d a n a slg a o'tadigan
k a s affiklar
R e tse ssiv
v a dominant
tipd a n aslg a o'tadigan
X -xrom osom a g a tutash,
kasalliklar
M a rfa n sindrom i
R ek lingau zen k a sa llig i
Oflaviy
gipertiolesterm em iya
iM uknistsiiez
{Feailketoaiiriya
Galaktozemiya
A ftiu tm
Yilsoit kasalligi
GlitogenezUr
L n t s ta a g a a b ^ a U r
to 'phjnsk k asalliklari
j
Tug'ma nuqsaxlar
- 1
Q c ts -D u k s sindromi
| O 'saalar
Xrom osom a
Ir a t a llilfb r i
i
Daun kasalligi
K laynfetter sindrom i
S h eresh evsk iy- T erner
sindrom i
86-rasm . A sosiy irsiy kasalliklar tasnifi.
P O L IG E N K A S A L L IK L A R
Poligen (m ultifaktorial) kasalliklar yoki irsiy m oyillik tufayli b o sh lan ad i
gan kasalliklar. B ularnin g paydo b o lish i genlar (p oligen sistem a) va atrofdagi
m uhit om illarining birga tasir korsatish iga bog'liq. Poligen kasalliklar ju m lasiga
diabet, gipertenziya, p o d agra, shizofreniya, m an iakal depressiv sin drom , tug'm a
yurak kasalliklarin ing tegishli boblard a tasvirlangan ba’zi xillari kiradi.
M O N O G E N K A S A L L IK L A R
A sosan struktura genlari m utatsiyasiga bog'liq bolgan monogen kasalliklar
M endel qonuniga to'la muvofiq ravishda n asldan-n aslga o'tadi, shuning uchun
ularni M endel kasalliklari deb ham aytiladi. B u kasalliklarn in g so n i 4000 dan
ortadi.
Resessiv, dom inant va xrom osom a (jinsiy) bilan tutashgan gen lar tafovut
qilinadi. M azkur individda bir genlarning o‘zi ikkita bo'ladigan bo'lsa,
bunday
genlarni resessiv
gen lar deb aytiladi.
D om inant gen lar esa bitta bo'lgan taqd ird a
h am o'zini nam oyon qiladigan genlardir. M azkur organ izm da
tam om ila bir xil
gendan ikkita bo'lsa (m asalan , qora ran g geni ikkita b o lsa ), u h o ld a bu orga-
n izm n i
gom ozigotyoki m azk u r belgisi bo'yicha «so f» organ izm deyiladi. Bordiyu,
u n d a bitta dom inan t v a bitta resessiv gen bo'lsa, u v aq td a bu organizm ni gete-
rozigot yoki duragay organizm deb aytiladi. M an a
shu atam alardan foydalanib
turib, dom inan t va resessiv genga birm uncha to'laroq ta rif berish m u m kin.
Ret
Dostları ilə paylaş: