S ele n . Selenn in g o d am patologiyasid agi roli selen yetishm asligidan X itoyda
bo sh lan gan kardiom iop atiya (K eshan kasalligi) tasvirlangan idan keyin aniq-
iandi. B o sh q a m am lak atlard a skelet m uskullari m iopatiyasi tasviriangan. Selen
yetish m ovchiligi o d am u zo q vaqt parenteral yo'l bilan oziqlangan m ahallarda
kuzatiladi. Selen glyutation p erok sidazan in g tarkibiy qism i bo'lib, xu dd i vitam in
E sin gari lip idlarn in g p erok sid lan ish ida hujayra m em bran alari zararlanishiga
yo'l qo'ym aydi. H ayvon larda m e’d a o sti bezinin g nekroz va fibrozga uchrashi,
qon tom irlarining zararlanishi, o'sishning orqada qolishi va reproduktiv funksiya
izdan ch iqishi tasviriangan.
K eshan k asalligi ko'proq bolalar va o'sm irlarda uchraydi. Ma’lum jo y
larda m u q arrar su ratd a uchrab turadigan (endem ik, fatal) m iokardiopatiya
bo'lib, u n g a y u rak ishi m aro m in in g buzilishi (aritm iya), yurakn ing kattala
shib ketishi, m io k ard d a fokal n ekrozlar boshlanish i xarakterlidir, ana shunday
o'zgarishlardan keyin yurak yetishm ovchiligi boshlanadi. A ssit, jigarn in g ju da
kattalash ib ketishi, yurak bo'shliqlarining kengayib ketishi va m iokard gipertro-
fiyasi h am xarakterlidir. G istologik teksh irishda kardiom iotsitlarn in g har yer,
h ar yerda lizisga u chragan i aniqlan adi.
T e m ir — o d am organ izm id a eng ko'p tarqalgan m ikroelem entlarning biridir.
O rgan izm ga tem ir kirib tu rad igan aso siy m an balar loviya, q o ra bug'doy yorm asi,
jigar, go'sht, m eva-sabzavotlar, n on va n on m ahsulotlaridir.
T em ir yetish m asligid an bo'ladigan anem iyalar giposideroznin g birdan -bir
ko'rm ish i em as, m utlaqo. C hun on chi, til shilliq p ard asin in g atrofiyasi, Plam-
m er — V inson sin dro m i h am tasviriangan . Til shilliq p ard asi atrofiyasi odatda
halqu m ga, x iq ild o q sh illiq p ard asi v a ovoz boylam lariga ham o'tib ketadi. Buning
n atijasid a o d a m ovozi bo'g'ilib, ba’zid a butunlay ch iqm ay ham qoladi. Plam m er
— V inson sin d ro m i (yoki sid ero p en ik disfagiya) 20 foiz hollarda uchraydi. Bu
sin d ro m d a qizilo'ngachnin g m uskulli qavatiga ham o'tib ketishi m um kin bo'lgan
o'choqli m em b ran oz yallig'lanish tufayli qizilo'ngach chindan ham torayib q o
ladi. Q izilo'ngach shilliq p ard asi yupqalashib, rangi o'chadi, qu ru q bo'lib q o la
di, qo n ab turishi ham m um kin. B e m o r tem ir preparatlari bilan davolanadigan
b o lsa , sid ero p en ik disfagiya y oq olib ketadi.
Sideropen ik disfagiya rak o ld i holati ekanligini v a 16 foiz hollarda rak bosh-
lan ish lga olib kelishini ta’kidlab o'tish kerak.
A trofik rin it boshlanish i ham tem ir yetishm ovchiligiga b og'liq bo'ladi deb
h isoblan adi. A trofik rinitga x o s o'zgarishlar u stiga ba’zi hollarda ozena (sassiq
d im o q ) boshlanadi.
K A S B G A A L O Q A D O R K A S A L L IK L A R
Dostları ilə paylaş: