Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

Norma
– institutsional muhitda individlarning o‗z tanlovini amalga 
oshirishda foydalaniladigan asosiy unsur hisoblanadi. 
Oddiy utilitarizm
– individning samarali faoliyati bilan bog‗liq bo‗lmagan 
holda o‗z foydaliligini oshirishga intilishidir.

Oliy mulk
– davlat mulkining dastlabki shakli hisoblanadi. 
opportunistik xatti-harakatlar – o‗z manfaatiga erishish uchun aldash, 
yolg‗on, o‗g‗irlik va boshqa qabihliklarni amalga oshirish. 
 
«Prinsipal-agent» muammosi
- «agent»ning «prinsipal» topshirig‗i va 
ko‗rsatmasini bajarishdagi hiylasi (nayrangi). Hiyla ishlatish (nayrang) axborot 

---

516 
asimmetriyasi va «agent» faoliyati ustidan nazorat qilishning yuqori darajasi 
tufayli mumkin bo‗ladi. 
Rasmiy qoidalar
– konstitutsiyalar, qonunlar, sud qarorlari, ma‘muriy 
hujjatlar. 
Reklama
– imkoniyatli xaridorlarga sotuvchilar haqida bilimlar berish usuli. 
Sarmoyador 
– bu tadbirkorlik rolidan voz kechgan kapitalist. 
Soliq bo„shlig„i
– nazarda tutilayotgan soliq tushumlarining summasi bilan 
real yig‗ilgan daromad o‗rtasidagi farq. 
Tabaqali mulk
– oldingi davrda asosiy mehnat sharoiti bo‗lgan tabiiy 
resurslarga tabaqali monopoliyalar shakllanishi bilan tavsiflanadi, mulkdorlarning 
o‗zlariga «biriktirilgan» mol-mulkni tasarruf etish huquqi borgan sayin kengayishi 
bilan izohlanadi.
 
Tashkiliy madaniyat
– tashkilot a‘zolari o‗rtasidagi o‗zaro munosabatlarni 
tartibga soluvchi va ularning jamoaviy bilimlari va tajribasining ifodasi 
hisoblangan me‘yorlar, qoidalar va an‘analar yig‗indisi. 
Tashkilot
- hukmronlik munosabatlari, ya‘ni ishtirokchilarining ayrimlari - 
«agentlar» tomonidan o‗z harakatlari ustidan nazorat qilish huquqining uning 
boshqa 
ishtirokchisi 
- 
«prinsipal»ga 
topshirilishi 
asosida 
qurilgan 
muvofiqlashtirish birligi.