S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

obyektlarni qo ‘riqlovchi texnik vositalardan
foydala- 
niladi.
10.12-rasmda obyektlarni qo‘riqlovchi texnik vositalar komp- 
leksining namunaviy strukturasi keltirilgan. Qo‘riqlaydigan 
xabar­
lovchi
(datchik) texnik qurilma bo‘lib, u unga niyati buzuq tomo- 
nidan mexanik kuch va maydon ta’sir qilganida, trevoga signalini 
shakllantiradi.
1 - xabarlovchi 
f
n - xabarlovchi
.
г.
1 - xabarlovchi
n - xabarlovchi
10.12-rasm. Obyektlarni qo‘riqlovchi texnik vositalar 
kompleksining namunaviy strukturasi.
Samarali universal datchiklami yaratish mumkin boimaganligi 
sababli, niyati buzuqning alohida alomatlarini va yong‘inni sezuvchi 
datchik turlarining katta soni yaratilgan. Turli xil datchiklardan olin- 
gan ma’lumotlardan birgalikda foydalanish xatoliklami kamaytirish- 
ga imkon beradi.
Signalizatsiya
shleyfi
Tovushli
xabarchi
Qabul qiluvchi 
nazoratlovchi 
punkt
Signalizatsiya
shleyfi
Y orug‘lik
xabarchisi
253

---

Signalizatsiya shleyfi
elektr zanjimi hosil qilib, datchiklar va 
qabul qiluvchi - nazoratlovchi asboblaming elektr bog‘lanishini 
ta’minlaydi. Ulovchi simlami tejash maqsadida datchiklar guruhlar- 
ga birlashtiriladi, shleyflar esa qabul qiluvchi - nazoratlovchi asbob 
bilan ulanadi. Masalan, qo‘riqlovchi va yong‘in datchiklari trevoga 
signallarini bitta shleyf orqali uzatadi.
Shleyflar qancha ko‘p bo‘lsa, datchiklarning o‘matilish joylari- 
ning lokalizatsiyalanganligi shunchalik aniq bo‘ladi va niyati buzuq­
ning suqilib kirish joyi aniqroq aniqlanadi. Undan tashqari qo‘riq- 
lash va yong‘in signalizatsiyalari uchun alohida shleyflar bo‘lishi 
maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bu holda yong‘indan qo‘riqlash- 
ning signalizatsiya vositalarini ish vaqtida o'chirib qo‘yish mumkin.