O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi м. T. Asqarova
Yüklə 2,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Inklyoziv iqtisodiyotdа kichik biznes vа xususiy tаdbirkorlikning о‘rni Mamlakatimiz iqtisodiyotini taraqqiy ettirishda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik alohida ahamiyat kasb etadi va hozirgi sharoitda uning roli yanada ortib bormoqda. Shu sababdan ham Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish har qanday mamlakat iqtisodiyotining barqaror o‘sishini ta’minlovchi asosiy bo‘ga’in va amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning ustuvor yo‘nalishi hisoblanadi. Iqtisodiyotda ro‘y berayotgan turli ijobiy o‘zgarishlar ko‘p jihatdan kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rivojlanishi bilan uzviy boga’liqdir. Respublikamizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni barqaror rivojlantirish va uni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash mamlakat ijtimoiy- iqtisodiy rivojlanishining asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biri qilib belgilangan. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev ta’kidlab o‘tganlaridek: “...jiddiy va kundalik e’tiborini talab qiladigan yana bir muhim yo‘nalish bor. Bu – xususiy mulk va tadbirkorlikni yanada rivojlantirish va ularning ta’sirchan himoyasini ta’minlashdir”[1]. Jamiyatimizning iqtisodiy negizi bozor iqtisodiyotiga asoslangan. Bozor iqtisodiyotining tayanchi sifatida esa kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasi muhim o‘rin egallaydi. Ushbu sohani jadal rivojlanishini ta’minlash maqsadida qonunchilik bazasini takomillashtirib borish ob’ektiv 180 zaruriyat hisoblanadi. Chunki, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasi mamlakat iqtisodiyotini barqaror yuksaltirish, yangi ish o‘rinlarini yaratish va aholi daromadini oshirishning muhim omili hisoblanadi. Mamlakatimizda ham barqaror ijtimoiyiqtisodiy o‘sishni ta’minlashda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarining o‘rni beqiyosdir. Xususan, ularning yalpi ichki mahsulotdagi salmoga’i muntazam o‘sib, 2016- yil yakunlari bo‘yicha 56,9 foizga, sanoatda esa 45 foizga oshdi. Shuningdek ish bilan band aholining 78 foizi mazkur sohada mehnat faoliyatini yuritmoqda. Ushbu ko‘rsatkichlarga erishishda tijorat banklari kreditlash hajmining oxirgi yillarda o‘sishi ham muhim omillardan hisoblanadi. [1]. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirishning 2017-2021- yillarga mo‘ljallangan harakatlar strategiyasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik xususida quyidagilar ta’kidlangan: “...kichik biznes va xususiy tadbirkorlik milliy iqtisodiyotni yaratish, jamiyatning ijtimoiy barqarorligini asosi hisoblanuvchi o‘rta mulkdorlar sinfini shakllantirish, raqobat muhitini vujudga keltirish va barqaror iqtisodiy o‘sishga erishishda muhim omil bo‘lib hisoblanadi” [2] Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning mamlakatimiz iqtisodiyotidagi ahamiyatini oshirishda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2016- yil 5- oktabrdagi “Tadbirkorlik faoliyatining jadal rivojlanishini ta’minlashga, xususiy mulkni har tomonlama himoya qilishga va ishbilarmonlik muhitini sifat jihatidan yaxshilashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘ga’risida”gi farmoni alohida rol o‘ynadi, chunki bu farmonda xususiy mulkni huquqiy himoya qilishni yanada kuchaytirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik uchun qulay shart-sharoitlar yaratish va har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga asosiy e’tibor qaratilgan[3]. Mamlakatimiz iqtisodiyotini taraqqiy ettirish, yangi ish o‘rinlarini yaratish bilan boga’liq masalalarni hal etishda tadbirkorlik faoliyatini erkinlashtirish juda muhimdir, aynan ushbu masalaga berilgan e’tibor yuqorida ta’kidlab o‘tilganidek, ushbu sohaning mamlakatimiz YaiMdagi ulushini doimiy oshib borishiga sabab bo‘lmoqda. 181 Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlarning amalga oshirilishi natijasida 2016- yilda tadbirkorlik bilan shug’ullanayotgan subyektlar soni 32 mingtaga yaqinni tashkil etdi. Shu o‘rinda biz mazkur sohaning mamlakatimiz hududlarida qanday ahamiyaga ega ekanligini Toshkent shahri va viloyati misolida ko‘rib chiqamiz. 1- jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiyot va uning tarmoqlaridagi ulushi ko‘rsatkichlarini respublikamiz va Toshkent viloyati hamda Toshkent shahri darajasini solishtirsak, YaiMdagi ulush 2016- yilda respublikamiz bo‘yicha 56,9 foizni, Toshkent viloyatida 57,1 foizni, Toshkent shahrida esa 58,9 foizni tashkil etgan, ya’ni poytaxt viloyatida va Toshkent shahrida bu ko‘rsatkich respublika darajasidan yuqoridir. Sanoat sohasiga keladigan bo‘lsak, bu ulush respublika bo‘yicha 45 foiz bo‘lsada, Toshkent viloyatida bu ko‘rsatkich ancha past, Toshkent shahrida esa 71,4 foiz bo‘ldi. Bunday tendentsiya investitsiya sohasida ham saqlandi, aholi bandligida butunlay boshqacha holatni kuzatishimiz mumkin, chunki respublika bo‘yicha 78,1 foiz bo‘lsa, Toshkent viloyatida 76,8 foiz, Toshkent shahrida esa bor yo‘ga’i 37,1 foizni tashkil etdi. Yüklə 2,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|