Media va axboriy savodxonlik bo'yicha myammoli/tarbiyasi ogir yoshlar toifasi bilan ishlash uchun

М
P 2.
 
 
Tinglovchilarning virtual muhitda o'zini tutish qoidalari haqidagi 
bilimlari va tushunchalari kesimini hosil qilish uchun trener aqliy 
hujumni o'tkazishi mumkin. Tinglovchilarga tanish bo'lgan Internet va 
ijtimoiy tarmoqlarda o'zini tutish qoidalarini 
so’zlab berishni
taklif 
qilinadi. Natijalar flipchartga qayd etiladi.
Javoblarning ehtimoliy variantlari:
 
-
suhbatdoshini haqorat qilmaslik;
-
spam qilmaslik;
-
zo’ravonlik, intim masalalar haqida gapirmaslik
;
-
feyklarni tarqatmaslik;
-
boshqa insonlarga nisbatan nafrat uyg’otmaslik
;
-
begona insonlarga parollarni bermaslik.
Odatda, tinglovchilarning javoblari noaniq bo'lib, ular virtual 
makondagi xatti-harakatlar va xavfsizlik jihatlariga taalluqlidir. Hech 
qanday aniq tizim yo'q.
Xo'sh, virtual dunyoda o'zini tutish qoidalari tizimi mavjudmi? Ularni kim ixtiro 
qilgan? Va nima uchun ularga rioya qilish muhim? 
Tarmoqdagi etiket, yoki boshqacha qilib aytganda, netiket (ikki so'zning 
soddalashtirilgan shakllari - Internet va odob-axloq qoidalari) - Internet orqali 
bir-biri bilan juda ko'p muloqot qiladigan odamlar tomonidan ixtiro qilingan 
yozilmagan oddiy qoidalarning bir turi. Bu tajribali foydalanuvchilar uchun 
ham, yangi boshlanuvchilar uchun ham bir-biri bilan muloqot qilishda birdek 
qulay bo'lishi uchun kerak. Qoidalarning aksariyati o'ziga xos xususiyatga ega 
emas, balki oddiygina butun jamiyatda qabul qilingan, ammo virtual dunyoga 
moslashtirilgan chiroyli odob qoidalarining takrorlanishini anglatadi. Ushbu 
qoidalarni asosan tavsiyalar deb atash mumkin, chunki ularning bosma yoki 
tasdiqlangan qonun-qoidalari yoki kodeksi mavjud emas. Esingizda bo'lsa, 
biz stereotiplar haqida suhbatlashgan edik - ular bizning hayotimizda hamma 
joyda mavjud, ammo hech qaerda yozilmagan. Tarmoqdagi etiket bilan ham 
xuddi shunday. Ammo bugungi kunda barchamiz o'zimizni ijtimoiy tarmoqlar 
va Internetsiz tasavvur qila olmaymiz, chunki USHBU qoidalarga rioya qilish 
bizning obro'-e'tiborimizni oshiradi, yoqimli suhbatdosh sifatida bizga 
e'tiborni jalb qiladi.

---

---

107
Internet dunyosi jadal rivojlanib borayotganligi sababli, ya'ni uning turli 
segmentlari uchun alohida qoidalar. Elektron yozishmalar uchun qoidalar - 
ishbilarmonlik va shaxsiy, ijtimoiy tarmoqlar va messenjerlarda aloqa qilish 
qoidalari, forumlarda va umuman suhbatlarda o'zini tutish qoidalari, 
reklama qoidalari va boshqalar mavjud. 
Ammo Internet dunyosining istalgan sohasida qo'llaniladigan universal 
tushunchalar mavjud.