Nazariy fizika kursi
Yüklə 7,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- NAZARIY FIZIKA KURSI
- NAZARIY FIZIKA KURSI Professor A.A. Abdumalikov umumiy tahriri ostida
- A.A. ABDUMALIKOV ELEKTRODINAMIKA
- Taqrizchilar: К.A. Tursunmetov — fizika-matematika fanlari doktori, professor, A. Boydedayev
| NAZARIY FIZIKA KURSI Professor A.A. Abdumalikov umumiy tahriri ostida II JILD O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI A.A. ABDUMALIKOV ELEKTRODINAMIKA 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus ta Tim vazirligi tomonidan 5140200 — «Fizika» ta ’lim yo'nalishi talablari uchun darslik sifatida tavsiya etdgan Cho Toshkent — 2011 TATU S a m a rq a n d fHiali A x b o r o t - r e s u 'S № . . L J - ‘Ipon nomidagi nashnyot-тсЩша ijodiy uyi UDK: 537.8(075) BBK 22.31ya73 A15 Taqrizchilar: К.A. Tursunmetov — fizika-matematika fanlari doktori, professor, A. Boydedayev — fizika-matematika fanlari doktori, professor Abdumalikov A.A. A15 Elektrodinamika: universitetlar va pedagogik universitetlar uchun darslik / A.A.Abdumalikov. - Т.: Cho'lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2011. — 344 b. ISBN 978-9943-05-408-0 Mazkur darslik nazariy fizika kursining elektrodinamika qismiga bag‘ishlangan bo'lib, maxsus nisbiylik nazariyasi, mikroskopik va makroskopik elektrodinamika bo‘limlarini qamrab oladi. Mavzulami tanlash va ulami bayon qilishda Mirzo Ulug'bek nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy universiteti nazariy fizika kafedrasida ishlab chiqilgan namunaviy o‘quv dasturga amal qilindi. Darslikda asosiy e’tibor fizikadagi asosiy prinsiplargatayangan holdauzluksiz ravishda maxsus nisbiylik nazariyasi va elektrodinamika qonunlarining va muhim effektlaming fizik mohiyatini ochishga qaratilgan. Ushbu darslik oliy ta’lim muassasalari fizika, astronomiya va texnika yo'nalishida ta’lim olayotgan talabalarga mo'jallangan. UDK: 5378(075) BBK 22.31ya73 ISBN 978-9943-05-408-0 © A.A. Abdumalikov, 2011 © ChoMpon nomidagi nashriyot-m atbaa ijodiy uyi, 2011 So4zboshi Nazariy fizika bo'limlarini bir butun holda qam rab olgan fan va texnikaning zamonaviy yutuqlarini aks ettiruvchi o‘zbek tilida yozilgan darslik mavjud emas. B undan tashqari, oxirgi o‘n yillarda fizika va u bilan bog‘liq sohalarning intensiv rivojlanishi mavjud bo‘lgan (asosan rus tilida) va eskirgan o‘quv qo'llanm alarda o‘z aksini topm agan. Fizikaning zamonaviy yutuqlariningtexnika va texnologiyaga, ham- da fizika bilan bog'langan fanlarga (ekologiya, geofizika, astrofizika, biologiya, tibbiyot va boshqalar) kirib borishi soha mutaxassislaridan keng spektrdagi elektrodinamika masalalarini yechish m etodlarini egal- lagan bo'lishini talab qiladi. Shu vaqtda elektrodinamikaning o‘zi va tatbiqiy masalalari ju d a kengayib ketganligi sababli b itta darslikda un- ing ham ma jabhalarini qam rab olish mumkin emas. Bundan tashqari oliy t a ‘lim tizim ida mustaqil ravishda ulmiy izlanishlar olib bora oladi- gan va muhim m asalalarni yecha oladigan mutaxassislarni tayyorlashga katta e’tibor qaratilganligi bois, talabalarning mustaqil saboq olishining ulishi kundan kunga oshub bormoqda. Yuzaga kelgan bu sharoit nazariy fizika bo‘yicha yangi tipdagi dars- liklar majmuasini yaratishni ta ‘qazo qiladi. 0 ‘quvchilarga havola qili- nayotgan ushbu kitob nazariy fizika kursi bo'yicha 4 jildli “Nazariy fizika kursi” darsligining ikkinchi jildi hisoblanadi. Klassik o‘quv qo‘llanma- larda va darsliklarda elektrodinamikaning asosiy tenglamalari fenome- nologik, ya’ni tajrib a natijalarini umumlashtirish yo'li bilan yoziladi. Elektrodinamika qonunlarini o‘rganishda bunday yondoshish ushbu fan ning rivojlanish tarixi bilan ham ohang bo'lib, umumiy fizika kursidan deyarli farq qihnaydi, faqat biroz murakkab m atem atik apparatdan foydalaniladi. Darslikda mavzularni bayon qilish tartib i muallifning Mirzo Ulug‘- bek nomidagi 0 ‘zbekist,on Milliy universitetida, Buxoro davlat univer sitetida va Nizomiy nomidagi pedagogika universitetida leksiyalar o‘qish jarayonida to ‘plagan ko‘p yillik tajribasiga asoslangan bo‘lib, prinsipial ravishda odatdagi yondashishdan farq qiladi. Asosiy urg'u ta b iat qonunlarini aks ettiruvchi fundam ental prin- siplar - fazo va vaqtning bir jinsliligi va izotroplik xossalariga tayangan holda, nazariy fizikaning zamonaviy metodlari orqali uzluksiz ravishda niaxsus nisbiylik nazariyasi va elektrodinamika qonunlarini va muhim ‘'ffoktlaming fizik mohiyatini ochishga qaratilgan. Bunda tajribalarning lQh inkor etilmaydi. Tajribalarga ikki holda tayaniladi: Birinchidan, Galiley zamonidan Eynshteyn davrigacha olib borilgan izlanishlar natijasida vaqt va fazon- ing xossalari to !g‘risidagi fundam ental prinsiplarning qaror topishida tajrib alar muhim rol o‘ynagan. Ikkinchidan, nazariy yo‘l bilan aniqlan- gan qonunlarning to ‘g‘ri ekanligini tasdiqlashda tajribalar muhim aha- miyat kasb etadi. Ushbu darslikda tanlagan yo‘l tajribalarda kashf qilin- gan tabiat qonunlarining fizik mohiyatini ochib berish va tushunturish bilan bir qatorda yangi qonunlarni kashf etishga zamin yaratadi. Darsliklar majmuasining ushbu jildi uch qismdan iborat. Birinchi qism Yüklə 7,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|