Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

 
Silikatlar 
Silikatlar sinfiga juda ko`p minerallar kiradi. Tabiatda ma`lum bo`lgan mineral 
turlarining taxminan 3/1 qismi silikatlarga to`g`ri kaladi. A.YE. Fersmanning 
hisobiga ko`ra silikatlar yer po`stining 75% tashkil etadi.
Juda ko`p silikatlar, hamma magmatik tog` jinslarda ularning gidrotermal 
o`zgargan xillarida ham kontakt-metasomatil mahsulotlardagina emas, balki ularning 
nurash mahsulotlarida ham, juda ko`p cho`kindi tog` jinslarida (asosan gil va gilli 
slaneslarda) ham, nihoyat xilma-xil kristallangan slaneslarda ham eng muhim jins 
tuzuvchi mineral bo`lib qoladi. Deyarli hamma foydali qazilma konlarining mineral
tarkibida, faqat ruda minerallarining yo`ldoshi sifatida emas, balki ko`p hollarda 
qimmatli metallarga (Ni, Zn, Be, Zr, Li, Cs, Rb, U, TR va h.k.) ega bo`lgan mineral 
sifatida ham katta rol o`ynaydi. Silikatlardan iborat bo`lgan metallmas foydali
qazilmalar ham juda ko`p. Bir qator silikatlar (zumrad, akvamarin, turmalin, topaz, 
rodonit, nefrit va boshqalar) qadimdan qimmatbaho hamda bezak toshlari sifatida 
ishlatilib kelinmoqda.
NAZORAT SAVOLLARI 
1.
Minerallarning ichki tuzilishi deganda nimani tushunasiz? 
2.
Oltin va oltingurgut qaysi elementlar sinfiga mansub? 
3.
Tog` jinslarining strukturasi tog` jinslari tarkibiy qismining qanday belgilarini 
ko`rsatadi? 
4.
Baritning sanoat tarmoqlarida qo`llanilishini ayting? 
5. A.Ye.Fersmanning hisobiga ko`ra silikatlar yer po`stining necha % tashkil etadi? 
6. Mis va olov ma`nolarini anglatuvchi minerallarga ta`rif bering? 

---

3-AMALIY ISHI
 
SOF TUG`MA ELEMENTLAR, SULFIDLAR, GALLOIDLAR,
OKSIDLAR VA GIDROOKSIDLAR SINFIGA 
 OID MINERALLARNI O`RGANISH
 
ISHNING MAQSADI:
Tabiatda uchraydigan sof tug`ma elementlar, sulfidlar, galloidlar, oksidlar va 
gidrooksidlar sinfiga mansub minerallar bilan tanishib ularni har taraflama o`rganish, 
tog` jinslari ichidan axtarib bilish va undan qaysi maqsadlarda foydalanishni o`rganish. 
Talabalar Amaliy mashg`uloti vaqtida qo`yidagi sinflardagi minerallar va ularning 
qisqacha ta`rifi bilan tanishadilar.