Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 
5.2 Ma’lumotlar bazasini tashkil qilish tamoyillari 
Ma’lumotlar bilan amal bajarishning ilk tizimlari axborot ishlashning 
an’anaviy usullariga asoslanib tuzilgan edi. Har bir muayyan holat uchun tashqi 
foydalanuvchining o’z mantiqi ishlab chiqiladi. U axborot tuzilmasi, tanlash 
operatsiyasi, axborotni yangilash va o’chirish kabi tushunchalarni o’z ichiga oladi. 
Ma’lumotlar va dastur o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik yuzaga keladi: ma’lumotlarni 
XAKT 
ma’lumotlarni 
saqlash 
ma’lumotlarni 
ishlash 
ma’lumotlar 
integratsiyasi 
taqsimlash 
FAKT 
AMT 
MIAT 
AFT 
MB 
Lokal 
Taqsimlangan 

---

77 
o’zgartirishda, yo dasturni almashtirish yoki ma’lumotlarni qaytadan tuzish 
zaruriyati yuzaga keladi. 
Murakkab axborotlarni ishlab chiquvchilar duch kelgan bu va boshqa 
qiyinchiliklari ma’lumotlar ustida amal bajarish uchun tizimlarga nisbatan standart 
talablarning shakllanishiga olib keldi. Asosiy talablardan biri - ma’lumotlarning iloji 
boricha mustaqil yoki axborot tuzilmasini fizik tushunchalardan alohidaligini
ta’minlash. Bunda hamma ma’lumotlar ko’p foydalanuvchilar kirishi mumkin 
bo’lgan holda ba’zi standart ichki tuzilishli qilib saqlanadi [26]. 
Axborotga bo’lgan talablarning turli-tumanligi, masalalar ko’lamining tobora 
ortib borishi va boshqalar zamonaviy AT lari oldiga bir qator talablar qo’ymoqda. 
Bunday talablar jumlasiga quyidagilar kiradi: 
Ma’lumotlarning aniqligi
. Ma’lumki, ma’lumotlar bazasi tegishli sohaning 
axborot modelini tashkil qiladi. SHu sababli ham MB da saqlanayotgan axborotlar 
ob’ektlarning holati, xususiyati va ular o’rtasida aloqalarni to’liq va aniq ifodalash 
lozim. Aks holda tashkil qilingan MB xatarli bo’lishi va zarar keltirishi mumkin.