1. ÜMumi DİLÇİLİk I indd
Yüklə 10,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. FUNDAMENTAL VƏ QEYRİ-FUNDAMENTAL ELMLƏR
| 2. EKSPERİMENTAL VƏ
QEYRİ-EKSPERİMENTAL ELMLƏR Bu bölgüyə görə, dünya elmləri iki növdədir: eksperi- mental və qeyri-eksperimental elmlər. Bölgünün tərəfdar- ları kimya, fizika elmlərini eksperimental hesab etmişlər. Bu bölgü üçün elmi-tədqiqat üsulu əsas götürülmüş- dür. Lakin qeyd etməliyik ki, tədqiqat üsulu ancaq eksperi- mentdən ibarət olmayıb, müxtəlif elmlərlə əlaqədar çoxlu miqdardadır. Buna görə də ancaq bir tədqiqat üsulu əsasın- da elmləri təsnif etmək doğru hesab oluna bilməz. Hazırda eksperiment üsulu çox geniş yayılmışdır, ondan elmlərin əksəriyyətində istifadə olunur. Qeyri-eksperimental hesab edilmiş filologiya elmlərinin, o cümlədən dilçiliyin də bir sıra məsələlərinin tədqiqində eksperimentə müraciət edi- lir. Məsələn, dilin səs sisteminin tədqiqi ancaq eksperiment əsasında dəqiq elmi şərhini tapmışdır. Dilçilikdə eksperi- mentin geniş tədqiqi nəticəsində “eksperimental fonetika” anlayışı da formalaşmışdır. Bundan başqa, linqvistik üslu- biyyat məsələlərinin öyrənilməsində də eksperiment dilçi tədqiqatçıların işinə yarayır. Deməli, eksperiment ilk dəfə tətbiq olunmuş elmlərin çərçivəsində qalmayıb, başqa elmlərin də sərhədinə əsaslı şəkildə daxil olmuşdur. 3. FUNDAMENTAL VƏ QEYRİ-FUNDAMENTAL ELMLƏR Bu bölgünün tərəfdarları dünya elmlərini iki qrupa bölmüşlər: fundamental elmlər, qeyri-fundamental elm- lər. Belə bölgüyə görə, əsas məsələlərlə məşğul olan elm (məsələn, fizika, kimya və s.) fundamentaldır. Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D 136 Bölgünün əsasını obyektin təbiət və cəmiyyətdəki ma- hiyyəti təşkil edir. Lakin burada obyektin mahiyyətinin sub- yektiv münasibət əsasında müəyyən edildiyi hiss olunur. Məlumdur ki, biri üçün fundamental hesab edilən hər hansı bir elm, başqasının fikrincə, qeyri-fundamental adlandırıla bilər. Bizcə, heç bir mütəxəssis öz seçdiyi elm sahəsini qey- ri-fundamental hesab etmək istəməz. Bütün elmlər cəmiy- yəti maraqlandıran məsələlərə həsr edilir; heç bir elm sahəsi elm xatirinə yaranmır. Elmlər vacib məsələlərin öyrənilməsi əsasında meydana çıxır, fundamental əsərlər yaranır. Yüklə 10,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|