«Sovuq urush» — bu atama Ikkinchi jahon urushidan keyin vujudga keldi, kapitalistik
davlatlarning sobik Sovet Ittifoqi va boshqa sotsialistik mamlakatlarga nisbatan kullagan
siyosati. «Sovuq urush» siyosatiga AQSH va G’arbdagi boshqa mamlakatlar eng reaktsiey
kuchlarining manfaatlari sabab bo`lgan, uning elementlari AQSH va Buyuk Britaniya hukmron
doiralarining xatti — xarakatlarida Ikkinchi jahon urushi tugamasdan ilgariyoq namoyon bo`lgan
edi. Ingliz siyosiy arbobi U. CHerchilning 1946 yil 5 martda Fultonda (AQSH) so`zlagan nutqi
sotsializm dunyosiga G’arb tomonidan «Sovuq urush»ni oshkora e`lon qilish bo`lgan edi. Bu
nuqta, aslida, «Sovuq urush» dasturida bayon qilib berilgan edi. 1947 yilda u sobiq SSSRga
qarshi G’arbi Yevropaning harbiy blokini tuzish loyixasini ham ko`tarib chikdi. «Sovuq urush»
uchun kuch ishlatish xavfini solish, diktatorlikka intilish, sotsialistik davlatlarga qarshi iqtisodiy
blokada tashkil ztish va ko`poruvchilik faoliyati olib borishga urinish, qurollanish poygasini va
harbiy tayyorgarlikni butun choralar bilan tezlashtirish, agressiv bloklar va ittifoqlarni tuzish
«psihologik urush» xarakterini avj oldirish xarakterlidir. «Sovuq urush» va u vujudga keltirgan
tashqi siyosiy kontseptsiyalar va doktrinalar — «zuravonlik siyosati», «kommunizmni uloqtirib
tashlash», «urush yoqasida tutish» va boshqa G’arb mamlakatlari eng reaktsion monopolistik
doiralarining manfaatlaridan kelib chiqqan edi. Xalqaro keskinlikning oshib ketishi va jahon
urushining boshlanib ketish xavfi «Sovuq urush» natijasi bo`ldi.
Kuchlar nisbatidagi o`zgarishlar asosida jahonda xalqaro munosabatlarning butun
sistemasida qayta qurilish ro`y bermoqda. So`nggi yillarda «Sovuq urush»dan xalqaro
keskinlikni yumshatish tomon, ijtimoiy tuzumi turlicha bo`lgan davlatlar o`rtasidagi
56
munosabatlar amaliyotida tinch-totuv yashash printsipini qaror toptirish tomon burilish qilishga
erishildi.