SeçKİ HÜququ və onun hüquqi MÜdafiƏSİNƏ dair praktik vəSAİT
Yüklə 2,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
| araşdırılmır:
Seçki komissiyalarında olduğu kimi apellyasiya instansiyası məhkəmələrində və Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsində də şikayətlərin araşdırılması bir qayda olaraq səthi, birtərəfli və formal xarakter daşıyır. Məhkəmələr şikayətlərin mahiyyəti üzrə araşdırılmasına səy göstərmir və məhkəmə prosesləri bir qayda olaraq, daha geniş araşdırma aparılmasına ehtiyac olduğu halda belə tez yekunlaşır. Şikayətlərin təmin olunmaması üzrə məhkəmə qərarları ciddi əsaslandırılmır və məhkəmələr demək olar ki, Mərkəzi Seçki Komissiyasının qərarlarında göstərilənləri öz qərarlarında təkrarlayır. Beləliklə, aparılan araşdırmalar göstərir ki, seçkilərdə seçki şikayətlərininin araşdırılması sahəsində ciddi hüquqi və praktik problemlər mövcuddur. Bunlarla yanaşı seçkil praktikasında inzibati xəta hesab edilən seçki hüquq pozuntuları üzrə bəzi istisnalarla məsuliyyətə cəlb etmə tədbirləri tətbiq edilmir. Eyni zamanda cinayət əməli hesab edilən seçki hüquq pozuntusuna görə də məsuliyyət tədbirlərinin tətbiqi praktikası da çox azdır. Halbuki, seçkilərin müstəqil monitorinqini aparan yerli və beynəlxaq təşkilatlar seçkilərdə inzibati xəta və cinayət əməli hesab edilən xeyli pozuntuları qeyd edirlər. Seçki şikayətlərinin araşdırılması sahəsindəki hüquqi və praktik problemlərin aradan qaldırılması üçün aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi zəruri hesab edilir: Seçki şikayətlərinin tərtib edilməsi və verilməsi qaydaları sadələşdirilməli, şikayətlərin tərtibi hüququ pozulan hər kəs üçün əlçatan olmalıdır; Şikayətləri araşdıran Ekspert Qrupları ləğv edilməli və şikayətləri obyektiv araşdıra biləcək müstəqil hüquqşünaslardan ibarət Fakaraşdırıcı Qruplar yaradılmalıdır; 56 Şikayətlərin araşdırılması üçün 3 günlük müddətin əlavə olaraq daha 3 gün müddətində artırılması qaydası ləğv edilməlidir; Şikayətlərinin araşdırılması və araşdırmadan yayınmaya, habelə şikayətin araşdırılması üzrə qanunla üzərinə düşən vəzifləri tam yerinə yetirməməyə görə cinayət məsuliyyəti müəyyən olunmalıdır; Şikayətçinin öz təqsiri və könüllü imtinası istisna olmaqla, şikayətçinin şikayətin araşdırılmasında iştirak etməməsi həmin şikayət üzrə qərarın ləğvi üçün əsas hesab edilməlidir; Şikayətçilərin bütün dəlilləri məhkəmələr tərəfindən dinləmələr zamanı nəzərdən keçirilməli və qərarlarında öz əksini tapmalıdır. Qanunun tələbinə əsasən, məhkəmə öz qərarlarının tam qanuni əsaslarla qəbul olunması izah etmək məqsədilə tərəflərin dinləmələr zamanı səsləndirdiyi arqumentləri qərarlara daxil etməlidir. Şikayətçinin əlavə dəlillər təqdim etməklə əlaqədar verdiyi vəsatətlərin təmin edilməməsi qanunun müvafiq müddəalarına istinad etməklə əsaslandırılmalıdır və müraciətlər olduğu təqdirdə, seçki komissiyalarının yol verdiyi prosedur çatışmamazlıqları da araşdırılmalıdır. Seçki hüquqlarının pozulmasına görə inzibati xəta və cinayət hesab edilən əməllərə görə sanksiyalar sətləşdirilməlidir, habelə bu əməllərə görə məsuliyyətin labüdlüyü təmin edilməlidir; Seçki iştirakçılarının inzibati xəta yaradan seçki hüquq pozuntularından yerli məhkəmələrə şikayət imkanları genişləndirilməli, bu pozuntular üzrə icraat sadələşdirilməli və daha çevik olmalıdır; Seçkilərin nəticələrinin etibarsız hesab edilməsinə dair normalar konkretləşdirilməli və seçkilərin nəticələrinin Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən təsdiqlənməsi qaydası ləğv edilməlidir. |