O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

6-bosqich. Mahsulot ishlab chiqarish jarayoni 
Ijtimoiy marketing mutaxassislari ko‘pincha jamoatchilikka 
iste’molchilarning xulq-atvorini o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan 
o‘ziga xos mahsulotni taklif qilishadi. Bunday o‘zgarishlarni 
rag‘batlantiradigan mahsulotlar ishlab chiqilmoqda va bu ijtimoiy 
marketingni boshqa texnikadan ajratib turadi. 
7-bosqich. Mahsulot tannarxini boshqarish jarayoni 
Ijtimoiy marketing nuqtai nazaridan gapirganda, mahsulot-
ning moliyaviy qiymati nuqtai nazaridan, ko‘pincha xarajatlar 
hisobga olinmaydi, ammo xarajatlar psixologik, ya’ni qilingan 
harakatlar, sarflangan vaqt jiddiy bo‘lishi mumkin. Marketing 
nuqtai nazaridan, odamlar eski narsalarning o‘rniga yangi 
mahsulot sotib olishlari yoki hatti-harakatlarning yangi yangi 
modelini qabul qilishlari kerak. Ijtimoiy marketingda narxni mini-
mal darajaga tushirish mumkin emas. Bunday holda, iste’molchi 
faqat o‘z inersiyasidan xalos bo‘lish, ba’zi odatlarni o‘zgartirish 
xarajatlarini qoplaydi. 
8-bosqich. Dastur amalga oshiriladigan ishtirokchilarni 
tanlash 
Mahsulot ishlab chiqaruvchisi uni tarqatish usullarini tashkil 
qilishi kerak. Iste’molchilarga tayyor mahsulotni yetkazib berish 
kerak. Ba’zi ijtimoiy marketing dasturlari iste’molchilar jismoniy 
ma’noda olishi kerak bo‘lgan mahsulotlarni taklif qilishadi. 
Boshqalar, aksincha, mahsulotlar bilan hech qanday biznesga ega 
emaslar, ammo o‘z dasturlarini to‘liq amalga oshirish uchun turli 
guruhlar bilan o‘zaro aloqada bo‘lishlari kerak. 
9-bosqich. Axborot komponentini ishlab chiqish 
Ijtimoiy marketing dasturining axborot komponenti reklama 
tadbirlari, iste’molchilar bilan aloqa va boshqa bir qator variant-
larni o‘z ichiga oladi. Ushbu mahsulot yangi mahsulotni om-
malashtirish maqsadida ishlab chiqilmoqda. Albatta, bu holda 

---

240 
reklama eng samarali vositadir, chunki u ma’lum bir dasturning 
ma’nosini tushuntiradi. 
Auditoriya tanlanadi, so‘ngra xabarlar tayyorlanadi, so‘ngra 
ular iste’molchilarning qiziqishini uyg‘otish uchun ijtimoiy 
marketingga uzatiladi. 
Istalgan samaraga erishish uchun ma’lumotlarning har bir 
tarkibiy qismi sinchkovlik bilan o‘ylangan bo‘lishi kerak va 
maqsadli auditoriyada oldindan sinab ko‘rilishi kerak. Agar biron 
bir qiyinchilik bo‘lsa, biror narsani o‘zgartirish, tuzatish imkoni-
yati bo‘ladi.