korxonalar, konsernlar,
birlashmalarni
mahsulot ishlab chiqarish jarayoni va
natijalari kundalik hisob va hisobotda o`z aksini topadi.
Demak, iqtisodiy tahlil korxonalar faoliyatini nazorat
qilishda, xo`jalik hisobini mustahkamlashda, iqtisodiy
tejamni o`tkazishda, texnika taraqqiyotini
jadallashtirishda, ilg’or tajribalarni tarqatishga, ish
faoliyatida mavjud bo`lgan kamchiliklariga barham
berishda va ichki xo`jalik rezervlarini aniqlashda muhim
vosita sifatida qo`llaniladi.
Iqtisodiy tahlil qilish - dialektikaning muhim
xususiyatidir.
• doimo harakat
• o`zaro aloqa va o`zaro boh`liqlik
• sabab-oqibat
• koordinatsiya va subkoordinatsiya
• inkorni- inkor va shu kabilardir
• qarama-qarshilik
• miqdor o`zgarishidan sifat o`zgarishi
Iqtisodiy tahlil o`z faoliyatida
dialektikaning asosiy
tamoyillariga asoslanadi. Ular
quyidagilardan iborat:
Iqtisodiy hodisalarni o`rganish jarayonida dialektik
bilish usuli-
Tahlil(analiz) va umumiylik (sintez)
usullaridan foydalaniladi.
Analiz grekcha « analysie
»
so`zidan kelib chiqqan bo`lib, bir butunni bo`laklarga
bo`lib o`rganish, degan ma’noni bildiradi.
«Sintez» -
grekcha « synthisie
» so`zidan olinib
umumlashtirish, degan ma’noni bildiradi.
· Iqtisodiy jarayon, hodisa va voqealarni rivojlanishini,
o`zgarishini ob’ektiv (tashqi) va sub’ektiv (ichki) ta’sir etuvchi
omillar bilan umumiy bog`liq holda o`rganish;
· o`rganilayotgan firma, tashkilot, muassasa va
uyushmalarning faoliyatini to`liq va keng o`rgangan holda aniq
va xolisona baho berish;
· Ijobiy va salbiy ta’sir etgan omillarni aniqlash, raqamlarda
ko`rsatish va hisoblash;
· Bor bo`lgan imkoniyatlar, samaradorlikni oshirishni yo`l-
yo`riqlarini ko`rsata olish;
· Ilg`or g`oya va tajribalarni o`rganilayotgan jarayonga qo`llash
yo`nalishlarini belgilash.
Iqtisodiy tahlil ham aniq fan sifatida quyidagilar
haqida maxsus bilim beradi:
Iqtisodiy tahlil tamoyillari
Uzluksizlik
Aniq baholash
Hisobga olish
Davriylik
Pulli baholash
Taqqoslanuvchanlik
Betaraflilik
Tizilmalilik
haqqoniylik
Dostları ilə paylaş: | 
