Z. M. Islomov, N. A. Muhamedov, F. A. Sindarova dinshunoslik

Diniy ekstremizmning mintaqada namoyon bo‘lishining 
o‘ziga xos xususiyatlari. 
Bugungi kunda siyosiy hokimiyatga 
intilayotgan, diniy shiorlarni niqob qilib olgan ba’zi guruhlar 
Markaziy Osiyo mintaqasi, xususan O‘zbekistondagi ijtimoiy-
siyosiy vaziyatga salbiy ta’sir o‘tkazmoqda. Mutaassiblikka 
asoslangan nazariy qarashlardan terrorchilik amaliyotiga 
o‘tish yuqorida qayd etilgan soxta salafiylikning o‘ziga xos 
xususiyatlaridan sanaladi.
 
Mintaqada hozirda mavjud ayrim 
diniy-ekstremistik guruh va tashkilotlar bu yo‘lni allaqachon 
bosib o‘tganini ta’kidlash zarur. Jumladan, 1996-yilda tashkil 
topgan «Turkiston islom harakati» terrorchi tashkiloti faoliyatida 
yuqoridagi xususiyatlar ko‘zga tashlanadi. Harakat a’zolari 
1990-yillar boshida «Islom lashkarlari» (Namangan), «Adolat 
uyushmasi» (Namangan), «O‘zbekiston Islom uyg‘onish par-
tiyasi», «Odamiylik va insonparvarlik» (Qo‘qon) va boshqa 
ekstremistik tashkilotlari faollari bo‘lishgan. Bugungi kunda 
«Turkiston islom harakati» guruhi qurolli va jangovar hara-
katlarni olib borishga tayyor terrorchi tashkilot sifatida shakllanib 
ulgurganiga yetarlicha asos va dalillar mavjud.
Ekstremistlarning 2005-yil may oyida Andijonda amalga 
oshirgan terrorchilik harakatlari, 2006-yilning may oyida 
Qirg‘izistonning Botkent tumani va Tojikistonning Isfara tumanida 
chegarachilarga, avgust-sentabr oylarida Qirg‘izistonning O‘sh 
va Jalolobod viloyatlarida huquqni muhofaza qilish idoralari 
xodimlariga qurolli hujum uyushtirishlari oqibatida begunoh 
odamlar halok bo‘ldi, xalq osoyishtaligi buzildi.

---

78
Markaziy Osiyoga diniy ekstremizmning kirib kelishida 
Afg‘oniston darvoza vazifasini o‘tadi. Diniy-ekstremistik 
guruhlarning bosh maqsadi – «xalifalik» davlati tuzish shiori 
ostida siyosiy hokimiyatni egallashdir. XX asrning oxiri XXI 
asrning boshlarida O‘zbekistonda «Turkiston islom harakati», 
«Hizbut-tahrir», «Akromiylar», «Nurchilar» va «Tablig‘chilar» 
kabi diniy ekstremistik va terrorchi guruhlarning faoliyati 
kuzatildi.