Microsoft Word Ishlab chiqarish iqtisodiyoti doc

I
mmi
 =T
umi
/(F
foy
 
.
K
nb
 
.
 K
ks
) , 
bu yerda: I
mmi
– i-nchi mutaxassislik va malakadagi ishchilar soni, kishi; 
g’
foy
- bir ishchining yillik foydali ish vaqti fondi, soat; K
nb
- ishchilar 
tomonidan ishlab chiqarish normalarini bajarish koeffisiyenti; K
ks
– ko’p 
stanokli xizmat ko’rsatishni e`tiborga oluvchi koeffisiyent. 
Brgadadagi umumiy ishchilar soni quyidagicha aniqlanadi: 
I
um
 = T
um
/(F
foy
 
.
K
nb
 
.
 K
ks
) , 
bu yerda: T
um
– brigadaga biriktirilgan ishlarning umumiy mehnat sig’imi, 
norma soat. 
3.9 Ishlab chiqarishni texnik tayyorlash 
Ishlab chiqarish jarayonida ilmiy texnika progressini 
jadallashtirishning ahamiyati. 
Fan-texnika taraqqiyoti ishlab chiqarishni 
intensiv rivojlantirishning asoslaridan biridir. Fan-texnika taraqqiyoti 
iqtisodiyotni (intensiv) rivojlantirishning hamma omillariga muayyan ta`sir 
ko’rsatadi, mehnat resurslaridan, ishlab chiqarish asosiy fondlaridan, moddiy 
resurslaridan oqilona foydalanish, yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishga 
erishish imkonini beradi, bu nima bilan izoxlanadi? 
Birinchidan, aynan fan-texnika taraqqiyoti mehnat unumdorligini 
oshirishning, mahsulot birligi hisobidan xarajatlarni kamaytirishning hamda 
ishlab chiqarishda band bo’lgan har bir xodim hisobiga uni ishlab chiqarishni 
ko’paytirishning asosiy manbaidir. Mehnat samaradorligini o’sishi bilan bir 
vaqtda mehnatni va ishlab chiqarishni ilg’or darajada tashkil etish 
chiqarilayotgan mahsulotning va ko’rsatilayotgan xizmatlarning sifatini 
oshirishga faol ta`sir ko’rsatadi. 
Ikkinchidan, fan-texnika taraqqiyoti ishlab chiqarish vositalari - 
mashinalar va asbob-uskunalar, binolar va inshootlar, xom-ashyo va 
materiallar, yoqilg’i va energiya tarkibida bo’lgan ashyolashtirilgan mehnatni 

---

74
yanada samaraliroq qo’llanish uchun qulay sharoit yaratib beradi. Yangi 
samarali mashinalarni qisqartirish imkonini beradi. 
Uchinchidan, fan-texnika taraqqiyoti ishlab chiqarishni tashkil etishga 
kuchli ta`sir ko’rsatadi. 
Yuqori unumli texnika yirik ixtisoslashtirilgan ishlab chiqarish 
sharoitida katta samara beradi. O’z navbatida faqat yirik korxonalarda va 
ishlab chiqarish birlashmalarida fan va texnologiyani jadal takomillashtirishni 
ta`minlovchi kuchli ilmiy tadqiqot va loyihalash konstruktorlik bo’linmalarini 
tashkil etish mumkin. 
To’rtinchidan, fan-texnika taraqqiyoti mehnat xarakterini o’zgartirish 
va uni yengillashtirish, uni ijodiy mazmun bilan boyitish kabi ijtimoiy 
iqtisodiy vazifani hal etishni ta`minlaydi.