I. D. Boboev X. O. Abdullayev a. Sh. Otajonov amaliy algologiya fanidan amaliy mashg‘ulotlari uchun o‘quv uslubiy qo‘llanma Toshkent – 2021
Yüklə 4,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mikrоsuvo‟tlarni davriy ustirish chizmasi.
|
4. 4.1. Mustaxkamlash va baholash bosqichi Berilgan ma‘lumotlarni talabalar tomonidan o‘zlashtirilganligi aniqlash uchun quyidagi savollar beriladi - Mikrоsuvo‘tlarni davriy o‘stirish - Mikrооrganizmlarni dоimiy ko‘paytirish - Uzluksiz o‘stirish tizimlarining klassifikasiysi O‘qituvchi 15 minut 5. 5.1. 5.2. 5.3. O‟quv mashg‟ulotini yakunlash bosqichi: Talabalar bilimi tahlil qilinadi Mustaqil ish topshiriqlari beriladi O‘qituvchi o‘z faoliyatini tahlil qiladi va tegishli o‘zgartirishlar kiritadi O‘qituvchi 10 minut Ishni bajarish tartibi. Mikrоsuvo‟tlarni davriy o‟stirish Ekiladigan materiallar olishda, ko‘pincha davriy o‘stirish usulidan foydalaniladi. Buning mohiyti shundan iboratki, mikrоsuvo‘tlarning o‘sish davrida tashqaridan qo‘shimsha ozuqa moddalari qo‘shib borilmaydi, shuningdek olib tashlanmaydi ham. Bunday sharoitda mikrоsuvo‘tlar ma‘lum rivojlanish siklini bosib o‘tgan holda o‘sadi va ko‘paydi. Rivojlanish sikli fazalar va davrlar almashinuvi bilan belgilanadi. Fazalarning birin ketin almashinish jarayonlari chizmalarda ifodalanishi mumkin. Agar, ekilgan vaqtda idishdagi hujayralar soni aniqlansa, ma‘lum bir vaqtda ma‘lum miqdordagi hujayralar soni paydo bo‘ladi. Hujayra sonini (yoki ularning umumiy og‘irligini) 94 abssisaga, o‘tgan vaqtni esa ordinataga qo‘yib chizma chizilsa, mikrоsuvo‘tlarning qanday ko‘payganligi to‘g‘risidagi axborot olinadi (1-diogramma). Mikrоsuvo‟tlarni davriy ustirish chizmasi. х – biomassa miqdori ( 1 ml dagi mikrob hujayralar miqdori); t- vaqt, soat; I – lag-faza; II – tez rivojlanish fazasi; III – eksponilsial faza; IV – sekin rivojlanish fazasi; V – statsionar faza; VI – nobud bo‘lish fazasi. Ushbu qiyshiq shiziqni mikrоsuvo‘tlarni o‘sish qiyshiq chizig‘i deyiladi va u bir nesha faza va davrlarga bo‘linadi. I- faza - Dastlabki yoki birinchi faza lag faza yoki moslashuv fazasi deb ataladi. Bu faza muxitga mikrоsuvo‘ti tashlangandan, mikrоsuvo‘tlarni ko‘payish davri boshlangangacha davom etadi. Bu davr ichida mikrоsuvo‘tlar yangi muhitga, ya‘ni sharoitga moslashadi (adaptasiya). Ushbu fazaning tuzilishi mikrоsuvo‘tlarning fiziologik o‘sish xosligiga, ekuv va ozuqa muhitining tarkibi va sifatiga, hamda o‘stirish sharoitiga bog‘liq bo‘ladi. Bu sharoitlar qanchalik farq qilsa (mikrob oldin o‘sib turgan sharoitdan), hamda qanchalik ekuv materiallarini miqdori ko‘p bo‘lsa, bu fazaning o‘sish davri shunchalik qisqa bo‘ladi. Hujayra tashqarisida unchalik o‘zgarish kuzatilmasa ham, hujayra ishidagi biokimyoviy jarayonlarda o‘zgarish bo‘lib o‘tadi. Hujayrada ribosomalar soni va oqsil miqdori ko‘paydi, fermentlar tizimi faollashadi. Dastlabki davrda mikrob populysiylari ko‘paymagan holda hujayra hajmi kengaydi. Yüklə 4,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|