Q. Y. MƏMMƏdov m. M. İSmayilov b I t k I Ç İ L i K

Becərilmə texnologiyası.
Növbəli əkində kənaf payızlıq taxıllardın, başdan-başa becərilən 
bitkilərdən, dənli-paxlalı bitkilər və yoncadan sonra yerləşdirilir.
Kənafın qida maddələrinə tələbatı kifayət qədər böyükdür. Hektardan 100 sentner gövdə 
məhsulu ilə kənaf torpaqdan 120-150 kq azot, 60-80 kq fosfor və 120-160 kq kalium elementi 
aparır. Vegetasiyanın ilk dövrlərində kənaf fosfor və kaliuma çoxlu tələbat göstərir. Qönçələmə və 
çiçəkləmə fazasında azota olan tələbat əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlir. 
Kənaf gübrələrə yaxşı reaksiya göstərir. Peyin (15-20 ton/ha) və mineral gübrələrin birlikdə 
verilməsi xüsusən səmərəlidir.
Hektardan 180-200 sentner gövdə məhsulu götürmək üçün mineral gübrələrin təxmini 
norması azot 220-250 kq, fosfor 150-170 kq və kalium 90-100 kq təşkil edir. Kənaf yonca 
bitkisindən sonra becərildikdə birinci ili gübrə norması bir qədər aşağı endirilir.
Peyin, fosfor və kalium gübrəsinin illik normasının yarısı əsas şum altına, hektara 25-30 kq 
azot və fosfor gübrəsi səpinlə birlikdə, lakin yerdə qalan gübrə norması 8-10 ədəd yarpaq əmələ 
gəlmə fazasında və qönçələmənin başlanğıcında yemləmə şəklində verilir.
Torpağın becərilməsi üzləmə, ön kotancıqlı kotanla 28-30 sm dərinliyində şumlama, şumun 
erkən yazda malalanması və bir yaxud iki kultivasiya ilə eyni vaxtda malalamanın aparılmasından 
ibarətdir. Səpin qabağı tarla hamarlanır və mala çəkilir.
Səpin qabağı toxumlar isti havada sərilərək qurudulur və 100 kq toxuma 200 qram 80%-li 
TMTD ilə dərmanlanır.
Torpaqda temperatur 12-15 
0
C olduqda kənaf səpilir. Kənafın becərilməsində mütərəqqi səpin 
lentarası məsafə 70 sm, cərgəarası 20 sm olan ikicərgəli lent üsuludur. Səpin norması hektara 25-30 
kq-dır. Toxumluq kənaf əkinlərində tez-tez cərgəarası 60 sm olan gencərgəli üsul tətbiq olunur. Bu 
halda səpin norması hektara 8-10 kq-a qədər azaldılır. Toxumun basdırılma dərinliyi yüngül 
torpaqlarda 5-6 sm, ağır torpaqlarda isə 3-4 sm-ə bərabərdir.
Həyatının ilk dövrlərində bitkilər yavaş-yavaş inkişaf etdikdə kənaf əkinlərinə xüsusən qulluq 
etmək lazımdır. Bu vaxt torpaqda əmələ gəlmiş qaysaq yüngül malalarla dağıdılır. Cərgə aralarının 
becərilməsi 5-6-ya çatır. Suvarmanın arxasınca torpaq nəmliyinin vəziyyətindən asılı olaraq sahəyə 
girmək mümkün olduqda malalama aparılır. Adətən cərgəarası becərmələr cərgələrdə kənaf bitkisi
qovuşana qədər aparılır. Vegetasiya müddətində əkinlər 5-6 dəfə suvarılır, bitkinin boyu 12-15 sm 
olduqda birinci suvarma, növbətilər isə 15-20 gündən bir aparılır. Suvarma norması hektara 1000-
1200 m
3
-dir.
Toxumluq əkinlərdə birinci kultivasiyadan sonra hektarda 150-180 min bitki saxlamaqla 
seyrəltmə aparılır. Adətən üç suvarma - birinci 18-20 yarpaq fazasında, ikinci qönçələmə fazasında 
və üçüncüsü çiçəkləmə fazasında aparılır. Suvarma norması hektara 3500-4000 m
3
-dir.

---

327 
Yaşıl kənafın yığılmasına texniki yetişkənlik çatdıqda və 50%-dən az olmayaraq bitkilər 
çiçəklədikdə başlanılır. Təzə biçilmiş gövdələrdən lif (qabıq altı, lub) ayırmaq üçün lifayıran 
texnikadan istifadə olunur. Alınmış yaşıl liflər qurumaq üçün kövşənlə bərabər sərilir. Quruduqdan 
sonra onu kütləsi 10-12 kq olan tığlara yığırlar. Hazırlıq məntəqəsinə verməzdən əvvəl lif 
sortlaşdırılır.
Kombaynla yığım - gövdənin kəsilməsi, alaq bitkilərinin ayrılması, gövdələrin lif üçün 
işlənməsi və qurumaq üçün torpağa sərilməsi kənafyığan KU-0,2 markalı kombaynla aparılır.
Kənafın toxumluq əkinlərində bitkilərin 75%-də 3-4 ədəd aşağıdakı qozalar qonurlaşdıqda JK-
2,1 markalı aqreqatla yığım aparılır.
Kəsilmiş gövdələr tarlada 3-4 gün müddətinə soluxmaq üçün saxlanır, sonra onlardan dərzlər 
bağlanır və qurumaq üçün bir neçə dərzlər bir-birinə söykənikli formada yığılır. Qurudulmuş 
dərzlər hərəkət edən taxıldöyəndə (MKF-6) xırdalanır. Döyülmüş toxumlar sortlaşdırılır, gövdələr 
isə dərz bağlanır və təhvil verilmək üçün lif emalı zavodlarına göndərilir.