Raqamli mobil aloqa

12.7-rasm.
CDMA IS-95 standartidagi aloqa kanalining tuzilishi.
Trafikning to‘g‘ri kanali so‘zlashuv xabarlarni va ma’lumotlarni 
uzatish uchun xizmat qiladi, shuningdek, BTSdan MSga boshqa-
rish axborotlarni uzatish uchun.
Agar MS trafik kanaldan foydalanmasa, unda BTS bilan aloqani 
tashkil qilish uchun teskari foydalanish kanal xizmat qiladi. Ush-
bu kanal vositasida o‘rnatuvchi chaqiruvlar, kanalda uzatiladigan 
xabarlarga javoblar va tarmoqda ro‘yxatdan o‘tkazishga taqiqlanish 
amalga oshiriladi. Chaqiruv va kirish kanali umumlashtiriladi.
Teskari trafik kanali bo‘yicha nutq xabarlari va MSdan BTSga 
boshqaruv axborotlari uzatiladi.
BTSda kanallar soni 64 ta, ulardan 2 ta kanal sinxronlash tirish 
uchun qo‘llaniladi, 7 tasi shaxsiy chaqiruvlar uchun (Paging), 
qolgan 55 tasi esa nutq xabarlari uchun.

---

205
BTSning hamma 64 ta kanali bir xil PTKdan foydalanadi. 
Uzatish vaqtda kanallarni ajratish uchun Uolshning 64 ta o‘zaro 
to‘g‘riburchakli (ortogonal) ketma-ketligi qo‘llaniladi. Shu sabab-
li, bitta BTSdagi uzatish kanallar orasida o‘zaro xalaqitlar yo‘qdir. 
Ammo, boshqa siklik siljishli aynan shu PTKdan foydalanuvchi 
bir xil radiochastotali polosada ishlovchi qo‘shni BTSlar hosil qi-
luvchi xalaqitlar bo‘lib turadi.
‘‘‘‘‘‘‘‘‘
Nutq koderi
8 kbit/s (9.6 kbit/s)
20 ms kadr
Bo‘xchalash koderi
t=1/3
Ko‘chuvchi 
o‘zgartirgich 20ms
Modulyator W(t)
PTK
2
42
-1
PTK-I-O
Cos t
X
X
X
X
X
X
12.8-rasm.
Ko‘chma stansiyadagi signalning shakllanishi va 
qabul qiluvchi tayanch stansiyaning strukturaviy sxemasi.
MSdan uzatishda ham xuddi shu Uolshning to‘g‘riburchakli ket-
ma-ketligi qo‘llaniladi, lekin kanallarni bo‘lish uchun emas, balki xa-
laqitlarga chidamlilikni ko‘paytirish uchun. Buning uchun uzatishda 

---

206
har bir 6 bit axborot xabarlari guruhiga Uolshning 64 ta to‘g‘riburchak-
li ketma-ketligidan bittasi qo‘yiladi. MS signallarini ajratish turli siklik 
siljishlarga ega bo‘lgan PTKni qo‘llash yo‘li bilan ta’minlanadi.
Ko‘chma stansiyadagi signalning shakllanishi 12.7-rasm-
da qabul qiluvchi tayanch stansiyaning strukturaviy sxemasi esa 
12.8-rasmda keltirilgan.
Qo‘shni BTSlar va boshqa MSlar hosil qiladigan xalaqitlar 
darajasi CDMA standarti tarmog‘ining o‘tkazish qobiliyatining 
yuqori bo‘sag‘asini aniqlaydi.
CDMA tizimining sotasida aktiv abonentlar sonini hisoblash 
uchun hamma k aktiv abonentlar sotada F umumiy chastota-
lar polosasida ishlashadi, xabarlarning uzatish tezligi esa doimiy 
bo‘lib, S ga teng deb faraz qilinadi. Bunda BTS qabul qilgichining 
sezgirligi P
0
ga, fon shovqin darajasi esa R
sh
ga teng.