Raqamli mobil aloqa

CDMA-2000 standartining xarakteristikalari
CDMA-2000 tizimlarining tijorat yutug‘ining negizida ularning 
keng xizmat ko‘rsatish hududi, ovoz uzatishning yuqori sifatlili-
gi (deyarli simli tizimlardagiga teng), tizim moslashuvchanligi va 
yangi xizmatlarni joriy etishda nisbatan kam xarajatliligi hisobla-
nadi. Bu tizimlar xalaqitdan yuqori darajada himoyani, shuning-
dek, aloqa kanalini ruxsatsiz ulanish va eshitishlarga qarshi yuqori 
chidamliligini ta’minlaydi, bu esa abonentlar va operatorlar uchun 
juda qo‘l keladi. Shuningdek, abonent uskunalarini radio uzat-
kichlarining nurlanish quvvati pastligi ham muhim ahamiyatga 
ega. Masalan, GSM-900 tizimlari uchun ushbu ko‘rsatkich 2Vt 
(impulsda), GSM-1800 tizimlari uchun esa 1Vt bo‘lsa, CDMA-
2000 tizimlarida maksimal nurlanish quvvati bor yo‘g‘i 0,25 vatt 
ni tashkil etadi.
CDMA-2000 1X standarti asosidagi mobil aloqa tizimlarida 
1,25MGs kenglikdagi chastotalar polosasidan foydalaniladi va 
153kbit/sek gacha bo‘lgan ma’lumot uzatish tezligi ta’minlana-
di. Bu esa tovushli aloqa, qisqa xabarlarni (SMS) uzatish, elek-
tron pochta va Internet tarmog‘ida ishlash, ma’lumot bazalari 
bilan ishlash, ma’lumotlar va harakatsiz tasvirlarni uzatish kabi 
xizmatlarni ko‘rsatish imkonini beradi. 
Keyingi, CDMA-2000 EV-DO Rel.0 standartida xuddi shu po-
losa kengligidan foydalanilsada, ma’lumot uzatish tezligi “past-

---

65
ga” yo‘nalishda 2Mbit/sek va “yuqoriga” yo‘nalishda 153kbit/
sek gachani tashkil etdi va bu standartni 3G talablariga javob 
beradigan qildi hamda real vaqt rejimida video uzatish bilan birga 
qo‘shimcha xizmatlar turkumini taqdim etish imkonini berdi. 
CDMA-2000 standartlarining keyingi rivojlanishi EV-DO 
Rev.A fazasi bo‘ldi va unda tarmoq sig‘imini hamda ma’lumot 
uzatish tezligini (“pastga” yo‘nalishda 3,1Mbit/sek gacha va 
“yuqoriga” yo‘nalishda 1,8Mbit/sek gacha) oshirishga erishil-
di. Bu fazada oldingi Rel.0 fazasida amalga oshirilishi mumkin 
bo‘lgan xizmatlarga qo‘shimcha IP tarmoqlar bo‘ylab keng eshit-
tirishli ma’lumotlarni uzatish xizmati kiritildi. 
Navbatdagi EV-DO Rev.V fazaning ishga tushirilishi natijasida 
ma’lumot uzatish tezligini bir chastota kanalida “pastga” yo‘na-
lishda 4,9Mbit/sek gacha va “yuqoriga” yo‘nalishda 2,4Mbit/
sek gacha yetkazishga erishildi. Standartning keyingi rivojlanishi 
ma’lumotlarni uzatish tezligini oshirish uchun bir nechta chastota 
kanallarini birlashtirish tomoniga (3x, 6x, 9x, 12x, 15x kabi) qa-
ratilgan. Masalan, 15 ta chastotalar kanallarini birlashtirish (mak-
simal amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan qiymat) natijasida “past-
ga” yo‘nalishda 73,5Mbit/sek gacha va “yuqoriga” yo‘nalishda 
esa 27Mbit/sek gacha tezliklarga erishildi. Bunday tarmoqlarda 
endi vaqtdan ushlanishlarga sezgir bo‘lgan VoIP, Push-to-Talk, 
videotelefoniya, tovush va multimedia xizmatlarini parallel ra-
vishda ishlatish, multisession tarmoq o‘yinlari va boshqa shu kabi 
xizmatlardan foydalanish mumkin bo‘ldi.