Raqamli mobil aloqa

7.2. GSM standartida signallarni kodlash va oralatish
GSM harakatdagi aloqa radiokanallarida xatolardan hi-
moya qi 
lish oralatish bilan o‘ralgan va blokli kodlash-
tirishlar qo‘llaniladi. Oralatish xatolar paketini yolg‘iz-
ga o‘zgartirishni ta’minlaydi. Ularni kodlashtirish yolg‘iz 
xatolar bilan kurashish uchun qo‘llaniladi, bloklar esa 
asosan tuzatilmagan xatolarni topish uchun. Blokli 
(n, k, t) kod (n-k) juftlikdagi simvollarni qo‘shish yo‘li bi-
lan k axborot simvollarini n simvolga o‘zgartiradi, shuningdek 

---

113
simvollarning t xatolarini tuzatishi (korrektorlashi) mumkin. 
O‘ralgan (svyortkali) kodlar (O‘K) uzluksiz xalaqitga chidam-
li kodlar sinfiga qaraydi. O‘Kning asosiy tavsiflaridan biri K 
kattaligi hisoblanadi. U kodli chegaralanish uzunligi deb nom-
lanadi va ushbu axborot belgisining chiqish simvollariga qan-
day maksimal sonda ta’sir qili shini ko‘rsatadi. O‘K ko‘proq 
optimal hisoblangan Viterbi algoritmi bo‘yicha dekoderlashda 
amalga oshirishning murakkabligi kod li chegarala nish uzunligi 
oshishi bilan eksponensial ortib boradi, shuning uchun K ning 
tipik qiy matini ko‘p bo‘lmagan 3–10 chegarasida tanlanadi. 
O‘Kning keyingi kamchiligi shundaki, ular xatolarni topish-
maydi. Shuning uchun GSM standartida r=1/2 tezlik bilan 
o‘ralgan (2,1,5) kod asosida blokli kod qo‘laniladi. O‘K eng 
katta yutuqni olishda faqat kanaldagi yolg‘iz (tasodifiy) xato-
larda imkon beradi, KSATda bo‘lib turadigan tinishlanishda 
kanallarda O‘Kni oralatish bilan birgalikda qo‘llash lozim.
Ma’lumotlar
Kodlash
Ko‘chuvchi o‘zgartirish
Kodlangan ma’lumotlar
0
1
1–2
1–2
19
19
19
19
19
2