B. A. Nazarbayeva
Datchiklarning asosiy vazifalari va tasniflanishi
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.4. Datchiklarning asosiy vazifalari va tasniflanishi Tasniflash tizimlari turli-tuman – eng oddiydan eng murakkabgacha bo‘lishi mumkin. Tasniflash mezoni har doim tasnifni bajarish maqsadiga bog‘liq ravishda tanlanadi. Barcha datchiklarni amalda ikkita kategoriyaga – passiv va aktiv datchiklarga ajratish mumkin. Passiv datchik qo‘shimcha energiya manbaiga muhtoj bo‘lmaydi va tashqi ta’sirning o‘zgarishiga javob tariqasida uning chiqishida har doim elektr signali paydo bo‘ladi. Bu bunday datchik tashqi signalning energiyasini chiqish signaliga aylantirishini bildiradi. Bunday datchiklarga termojuftliklar, fotodiodlar va pyezoelektrik sezgir elementlar misol bo‘ladi. Aksariyat passiv datchiklar 104 to‘g‘ridan-to‘g‘ri harakat qiladigan qurilmalar. Passiv datchikdan farqli o‘laroq, aktiv datchik ishlash uchun qo‘zg‘atish signali deb ataladigan tashqi energiyani talab qiladi. Aktiv datchik chiqish signalini shakllantirishda qo‘zg‘atish signaliga u yoki bu tarzda ta’sir ko‘rsatadi. Bunday datchiklar tashqi signallarning o‘zgarishiga javob tariqasida o‘zlarining tavsiflarini o‘zgartirishi sababli ba’zan ular parametrik datchiklar deb ham ataladi. Amalda aktiv datchiklarda ularning ichki tavsiflarining o‘zgarishini elektr signallariga qayta shakllantirish sodir bo‘ladi, ya’ni aktiv datchiklarning ma’lum bir parametrlari qo‘zg‘atish signallarini modullaydi, va bunday modullash o‘zida o‘lchanadigan obyekt to‘g‘risidagi axborotni eltadi. Masalan, termistorlar haroratni sezgir rezistorlar bo‘lib hisoblanadi. Termistorlar o‘z-o‘zicha hech qanday signallarni ishlab chiqarmaydi, biroq ular orqali elektr toki (qo‘zg‘atish signali) o‘tganda ularning qarshiligini ulardagi tok kuchining o‘zgarishi va/yoki kuchlanish tushishi bo‘yicha aniqlash mumkin. Qarshilikning qiymati (omlarda) o‘lchanadigan haroratni aks ettiradi, uni ma’lum bog‘lanishlar orqali topish mumkin bo‘ladi. Rezistiv tenzodatchik aktiv datchiklarga boshqa bir misol bo‘lib xizmat qila oladi, uning elektr qarshiligi uning deformatsiyalnish kattaligiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq bo‘ladi. Datchikning qarshiligini aniqlash uchun u orqali ham tashqi oziqlantirish manbaidan keladigan elektr tokini o‘tkazish lozim bo‘ladi. Datchiklarni sanoq nuqtasini tanlashga bog‘liq ravishda Yüklə 3,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|