Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

1.3-rasm . a ) p r o ts e s s o r l a r n i n g g f u n k t s i o n a l t u z i li s h i b) p r o t s e s s o r n i n g M P
К I S s e k t s i y a l i k o m p l e k t i к о 'r in is h id a i s h la tis h u c h u n b o j i n i s h i
B u yerda:
B P - b o s h q a r u v c h i p r o tse sso r 
A P - a m a l la r pro tsesso ri 
IP - in te rfeys pr otsessori 
K o ’p kristalli se ktsi yali M P s h u n d a y p a y td a tashkil b o ’ladiki, q a c h o n k i logik 
t u zilg an p r o t s e s s o r n i n g q is m la ri vertik al v a g o rizo n tal tek isl ik b o ’y la b f u n k tsio n al 
b o ’linib K IS k o ’r in is h id a is hlatils a ( 1 ,3 .b -ras m ).
31

---

K o ’p ra zry a d li M P q u r i s h u c h u n M P K IS s e k tsiy ala rin i y o n d o s h u l a n g a n d a
u l a r g a u l a y d i g a n v o s i t a q o ’sh iladi. B u y o r d a M P tuzilis hin i f u n k ts io n a l, g o r i z o n t a l
tek i s l i k la r b ila n b o ’iib c h iq is h z a r u r lig i k e lib ch iq is h i m u m k i n . B u l a r n i n g h a m m a s i
s e k t s i y a l a n g a n M P K IS k o m p le k t in i t a s h k il etadi.
S h u n d a y qili b, se k tsiy ali M P b u s h u n d a y K IS ki, u b e r ilg a n b i r q a n c h a
r a z r y a d la r n i q a y ta ish las h u c h u n y o k i m a ’lum b o s h q a r i s h a m a lla rin i b a ja r is h u c h u n
m o ’lja lla n g an .
B itta kristalli M P o d d iy , m a x s u s l a n g a n 4-raz ry a d li p r o t s e s s o r d a n 1 6 -razryadli
p r o t s e s s o r g a c h a riv o jla n g an . U c h krist al li M P 32 bitli r a z r y a d g a c h a e g a v a u l a r n i n g
p a r a m e tr la r i m i n i E H M v a o ’r t a E H M b ila n t e n g l a s h a oladi.
K o ’p kristalli s e k t s i y a l a n g a n M P 2 - 4 d a n to 8 -1 6 bitli r a z r y a d g a e g a v a h a r xil 
y u q o r i ishlab c h iq a r is h q o b i li y a ti g a e g a b o ’lgan E H M p ro ts e s s o rin i y a r a t i s h g a
im k o n i y a t yaratadi.
B i tt a kristalli v a u c h ta k ristalli M P K IS ni m ik r o e l e k t r o n te x n o l o g i y a l i
u n ip o ly a rli y a r im o ’tk az g ich li q u r i i m a l a r a s o s i d a tay y o rlay d i.
U n iv e r s a l M P h a r xil b o ’ lg an k e n g m iq y o s d a g i m as alala rn i y e c h i s h u c h u n
q o ’lla nish i m u m k i n , u n in g ish lab c h iq a r is h q o b ili y ati y e c h i l a d i g a n m a s a l a n i n g
m u a m m o s i n i tu rig a d ey arli b o g ' l i q em a s .
M a h s u s l a n g a n M P a n iq v a m u r a k k a b b o ’lgan m as alan i y u q o r i te z l ik d a
m u s t a h k a m l i k va is h o n c h bilan b a ja r is h u c h u n ish iatiladi. B u n d a y M P g a m u r a k k a b
b o ’l g an k e tm a -k e t lo gik a m a l l a m i b a ja r is h g a m o ’l ja lla n g an h a r xil k o n tr o lle r la r n i 
a jr a ts a b o ’ladi: M a s a lan , r a q a m li b o s h q a r i s h p r o g r a m m a a s o s i d a is h la y d ig a n
s t a n o k la r d a q o ’ lla n ila d ig an k o n t r o ll e r la r (p r o t s e s s o r l a r ) va s h u n g a o ’x sh a sh la r.
K irish xab arlarin i q a y ta ishlas hi b o ' y i c h a M P ra q am li va u z lu k s iz t u r la r g a
b o ’linadi. M P o ’zi ra q am li q u r i lm a d ir . B iroq hozirgi p a y td a M P m a h k a m l a n g a n
U R O ’ ( A T S P ) va R U O ’ ( T S A P ) b ila n c h iq a rily a p ti. S h u n i n g u c h u n h a m U R O ’ b o r
M P u z lu k s iz M P deyil adi.
V a q t b o ’y ic h a is h la s h n in g tav s ifin i tas hkil eti sh b o ’y ic h a M P s in x r o n li va 
as i n x r o n li ish lo v ch i M P larga b o ’linadi.
S in x r o n li M P bu s h u n d a y M P ki. bu y o r d a a m a l la m i b a ja r is h n i n g b o s h la n is h i 
va 
o x iri 
b o s h q a r u v c h i
q u r i l m a
o rq a li 
b eril ad i 
( a m a ll a m i
b a ja ris h
v a q ti 
o p e r a n d l a r n i n g katta lig ig a. m u r a k k a b l i g i g a v a u z u n li g i g a b o g ’liq em a s ).
A s in x r o n l i M P bu s h u n d a y M P ki. h a r b ir a m a l n in g b aja ril ish vaqti a v v alg i 
a m a l n i n g baja rilib b o ’ lganligi t o ’g ’r is id a g i x a b a r k e lg a n d a n k e y in g i n a b o s h l a n a d i . 
A s in x r o n l i
M P
t ark ib ig a
q u r i l m a l a r n i n g
m u s ta q il 
( a v to n o m )
ishlas hin i 
t a ’m in l a y d ig a n e le k tr z anjirlari kiritila di. B iro n bir am a ln i b a ja rib b o ’lg an d a n k e y in , 
q u r i l m a k e y in g i a m a ln i b a ja r is h g a t a y y o r e k an lig i t o ’g ’risid a s o ’rash x a b arin i ish lab
c h iq a d i.
M P li s i s t e m a l a r n i n g tu zilis h in i t a s h k il etish b o ’y i c h a m i k r o E H M bi tt a v a k o ’p 
m a g i s t r a ll i la r g a b o ’linadi. B itta m a g i s t r a ll i m i k r o E H M h a m m a q u rilm a la ri bilan 
i n te r f e y s g a e g a d i r va y a g o n a m a ’l u m o t l a r m a g i s t r a li g a ulana di. B u m ag is tr a l o rq ali
b e r il g a n
k a tta lik larn in g , 
a d r e s l a r n in g v a b o s h q a r u v c h i
x a b a r l a r n i n g k o d d a r i
u zatila d i.
K o ’p 
m agistra ll i 
m i k r o E H M
q u r i i m a l a r
g u ru h lari 
b o ’y i c h a
o ’z in i n g
m a ’l u m o t l a r m a g is tra lig a ulanadi. B u m a ’lu m o t l a r x a barini b ir p a y td a b i r q a n c h a
32

---

m a g i s t r a l g a u z a t i s h g a i m k o n beradi.
P r o g r a m m a l a r n i b a ja ris h so n i b o ’y i c h a M P b itt a v a k o ’p p r o g r a m m a l i g a
b o ’linadi. B i tt a p r o g r a m m a l i M P d a f a q a tg in a b itt a p r o g r a m m a ba ja ril adi. B o s h q a
p r o g r a m m a n i b a ja r is h g a o ’tis h s h u p a y td a b aja rila y o tg a n p r o g r a m m a t u g a g a n d a n
k e y i n g i n a o ’tiladi.
K o ’p p r o g r a m m a l i y o k i m u r t i p r o g r a m m a l i M P d a bir p a y tn i n g o ’z id a bir 
q a n c h a p r o g r a m m a b a ja ril ish i m u m k i n .