O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi

Mashg’ulot mavzusi bo’yicha 
1.Bolalarning zaharlanishining belgilari. 
2.Zaharlanganda birinchi yordam ko’rsatish. 
3. Bolalar zaharlanishini oldini olish choralari. 
 
MAVZUNING MAZMUNI 
O’tkir zaharlanish tibbiyot amaliyotida juda ko’p uchrab turadigan , 
aksariyat og’ir oqibatlar bilan tugaydigan patologik holat bo’lib,organizmda turli 

---

108 
zararli moddalar, kimyoviy vositalar, oziq-ovqat mahsulotlarining tushishi 
natijasida kelib chiqadi.Zahar quyidagi yo’llar bilan tushadi: 
1.peroral(og’iz orqali) 
2.nafas yo’llari orqali 
3.dori moddalarini toksik dozalari orqali 
4.teri qoplamlari orqali 
Zaharlanish (intoksikasiya) patologik holat bo’lib organizmga ximik 
vositalarning (zahar) tushishi natijasida hayot uchun zarur bo’lgan organlarning 
vazifalarini buzilishiga olib keladi.Bu hayot uchun xatarlidir. 
Bolalarning zaharlanishi 16 yoshgacha bo’lgan bolalar orasida uchraydigan baxtsiz 
hodisalardan 3-o’rinda turadi (AQSh ma'lumotiga ko’ra). Hammasidan ko’proq 
zaharlanish 1 yoshdan 15 yoshgacha bo’lgan bolalarda uchraydi ( Harakterli), va 
o’smirlar orasida( toksik moddalarni ongli ravishda ma'lum bir maqsad uchun 
qabul qilish). 80% dan ko’proq zaharlanishlar uy sharoitida bo’ladi.
Xavfli moddalarni oddiy stakanlarda, idishlarda ochiq holdai, markasiz saqlash 
(masalan yuvuvchi vositalarni, mashina moyi, pestitsidlarni), turli xil moddalarni 
faqat bir idishda saqlash xatar omillar hisoblanadi. 
Zaharlanishlarda umumiy shoshilinch yordam tariqasida quyidagi shartlarga 
amal qilinadi: 
1.toksik vositalarning organizmga kirishini to’xtatish va chiqib ketishini 
kuchaytirish. 
2.zaharni organizmga toksik ta'sirini kamaytirish maqsadida spetsifik terapiya 
usullarini qo’llash. 
3.zararlangan organ funksiyalarini tiklash. 
Hodisa ro’y byergan joyda albatta zaharlanish sababini,toksik vosita xilini,uning 
miqdori va organizmga tushish yo’llarini ,zaharlanish vaqtini va toksik vosita 
konsenratsiyasini ham aniqlash lozim. 
Quyida biz bolalar o’rtasida eng ko’p tarqalgan dori vositalari bilan 
zaharlanish va ularda yordam berish usullari ustida to’xtalamiz.