200
Nikel’mis katalizatorlarini birgalikda chuktirilgan asosiy karbonatlarini olish
uchun nikel’ va mis sul’fatning 3:1 nisbatda suvli eritmasi tayyoorlanadi. 40 – 80
0
C da unga 10 % li soda eritmasi 20 – 30 % ortig’i bilan solinadi.
Zaruriyat
tug’ilganda shu eritmaga eltuvchi (yoyuvchi)lar – kizilgur, perling, aktivlangan
kumir solinadi. Chuktirish yakunida chukma filtrlanadi
va soda va sulfat
qoldiklaridan yuviladi. Sung chukma 120 º C haroratda quritiladi va maydalanadi.
Cho’ktirilgan karbonatning tarkibi cho’ktirish va so’nggi quritish sharoitiga
bog’liq. Qayta tiklanmagan cho’ktirilgan katalizatorlarning komponentlari bo’lib,
metallarning karbonatlari aralashmasi hisoblanadi.
Masalan, 2:1 nisbatdagi nikel’ – mis karbonatining struktura formulasi
qo’yidagicha ifodalanishi mumkin.
O
O = C
O
Cu
O
O=C
O
NiOH
Agar chuktirish jarayonida yoyuvchi ishtirok
etsa qayta tiklanmagan
katalizator tarkibida yoyuvchidan tashqari nikel’ – mis silikatlari bo’ladi.
Bundan tashqari unda har doim nikel’ va mis sul’fatlarning oz miqdori qoladi.
Agar sul’fatning qoldiq miqdori 1% dan oshib ketsa katalizatorning faolligi tezda
pasayadi.
Keyingi vaqtlarda olimlar gidrogenlash katalizatorlarning xossalarini, ayniqsa
ularning aktivligini oshirish ustida ko’pgina tekshirishlar olib bordilar.
Metall qotishmalaridan tayyorlangan katalizatorlar yuqori darajadagi aktivligi
bilan ajralib turadi. Bunday katalizatorlar skelet holatidagi katalizatorlar deyilib,
ularni tayyorlash usuli birinchi marta Reyen tomonidan 1924-1925 yillarda ishlab
chiqilgan. Bu olim katalitik aktiv bo’lgan nikel, kobalt kabi metallarning alyuminiy
201
yoki kremniy
bilan qotishmasini tayyorlab, so’ngra oxirgi elementlarni ishqorlar
ta’sirida batamom yo’qotib, skelet holatidagi katalizatorlar rayyorlashni taklif etdi.
Dostları ilə paylaş: