195
1. Turistik mahsulot va xizmatlarni iste‘mol qiluvchi turistlar;
2. Turistik mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqaruvchi va sotuvchi
turistik firmalar (ushbu holatda turistlarga xizmat ko‗rsatishga u yoki bu
munosabatda bo‗lgan barcha tashkilotlar);
3. Turizm faoliyatini litsenziyalash bilan shug‗ullanuvchi shuningdek
tegishli ma‘muriy - huquqiy va boshqa vazifalarni amalga oshiruvchi
(pasport, viza, chegara, bojxona, sanitariya-epidemiologiya va h.k.) davlat
idoralari.
66
Ushbu uchta tomonlar: ―Turistlar‖ - ―Turistik firmalar‖ - ―Davlat‖
o‗zaro munosabatlarida bir ―Uchburchak‖ni tashkil etadilar. Jahonning har
qanday davlatida ushbu ―Uchburchak‖ har bo‗g‗inining, ya‘ni ―Turistlar-
turistik firmalari‖, ―turistik firmalar-davlat‖, ―turist- davlat‖ o‗zaro
munosabatlari tegishli qonunchilik bilan tartibga solinadi. Masalan,
O‗zbekistonda
bular
jumlasiga
―Korxonalar
to‗g‗risida‖,
―Iste‘molchilarning huquqlarini himoyalash to‗g‗risida‖ va boshqa
qonunlarni kiritish mumkin. Asta-sekinlik bilan ushbu qonunchilik yanada
aniqlashtirilib va to‗ldirilib borilmoqda. Sof holatda yuqorida qayd etilgan
qonunlar o‗zaro munosabatlarining har bir elementi huquqiy me‘yorlar
bilan tartibga solinishi lozim. Lekin, qancha davlat bo‗lsa, shuncha o‗ziga
xos jihatlar ham mavjuddir. Amalda, har bir davlatda qayd etilgan
―uchburchak‖ ning u yoki bu tomoniga alohida e‘tibor qaratgan holda
turizmni tartibga solish yuzasidan o‗z yondashuvlari ishlab chiqilgan.
3.
Bir qator mamlakatlarda (masalan, Angliya, Germaniya)
―litsenziyalash‖ atamasi qonunchilikda mavjud emas. Turistik firmalarga
ularning mijozlar oldidagi moliyaviy fan boshqa masalalar, rahbarlar va
xodimlarni kasbiy tayyorlash, turistik firmalar hamda turistlarning o‗zini
sug‗urtalash yuzasidan javobgarligi bo‗yicha qo‗yilayotgan davlat talablari
odatda juda qat‘iy bo‗ladi. Ushbu mamlakatlarda, asosiy e‘tibor ―turistik
firma‖ ―uchburchagi‖ yo‗nalishini tartibga solishga qaratiladi va
iste‘molchi-turistlarning huquqlarini eng yuqori darajada himoyalash va
turistik firmalarning turistik mahsuloti va boshqa xizmatlar sifatini
muntazam ravishda oshirib borishga yo‗naltiriladi.
66
Dostları ilə paylaş: