Паша Ибиш оьлу Сяфяров
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Elnur İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 99 Çovdar barit yatağı Çovdar barit yatağı Daşkəsən filiz rayonunun şimal-qərb hiss əsində Çovdar qızıl yatağının ətrafında, Çovdar antiklinalının c ənub-qərb qanadında yerləşir. Burada üst bayos və bat yaşlı süxurlar, şimal, şimal-qərb istiqamətli çat sistemi ilə kəsilmişdir. Bu çatların əmələ gəlməsi, bat vulkanizminin fəaliyyətinin z əifləməsi vaxtına təsadüf edir. Ona görə də bu çatların çoxu açıq olmuş, onlar ya dayka tipli subvulkanlarla, ya da subvulkanlardan ayrılmış hidrotermal məhlullar hesabına əmələ gəlmiş barit damarları ilə dolmuşdur. Bəzən eyni çatda həm dayka, həm də barit damarı qeyd olunur. Çovdar yatağının damarları böyük məsafəyə (bəzən 1,0 km.-dən artıq) izlənilməklə, həm də böyük qalınlığa (bəzən 1,5-2,0 m.) malikdirl ər. Ona görə də Kiçik Qafqazın «barit zolağında» ilk n əzəri cəlb edən bu yataq olmuşdur. Yataqda dəfələrlə axtarış və k əşfiyyat işləri aparılmış və onun ehtiyatları dəfələrlə yenidən hesablanmışdır. 1931-ci ildən 1963-cü ilə qədər aparılmış geoloji- k əşfiyyat işləri nəticəsində Çovdar yatağında A, B, C 1 v ə C 2 kateqoriyaları üzrə cəmi 357,5 min. ton barit ehtiyatı hes ablanmışdır. 1955-ci il ə kimi bu ehtiyatın 225,3 min. tonu çıxarılmışdır, bundan sonra yataq konservasiya olunmuşdur. 1972-ci ildə Dövlət Ehtiyatlar Komissiyası Çovdar yatağının qalıq ehtiyatını araşdırmış və 132,2 min. ton olması müəyyənləşdirilmişdir. Bu ehtiyatdan 32,0 min. tonu B- kateqoriyasına, 23,0 min. tonu C 1 kateqoriyasına və 44,2 min. ton isə C 2 kateqoriyasına aid olmuşdur. Dövlət komissiyası 6598 №-li protokola əsasən Çovdar yatağının qalıq ehtiyatlarını dövlət balansından silmişdir. Buna baxma yaraq Çovdar yatağında bunda sonra 2 dəfə axtarış işləri aparılmışdır. 1986-1990- cı illərdə G. Quliyev və K. Həsənov Çovdar yatağında axtarış işləri aparmaqla, onun proqnoz resursların 1,372 min. ton miqdarında qiymətləndirmişlər. |