Паша Ибиш оьлу Сяфяров

 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
5 
 
 
 
 
I FƏSİL 
 
AZƏRBAYCANIN  
GEOLOJI QURULUŞU 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
6 
Az
ərbaycan  Respublikası  yerüstü  və  yeraltı  sərvətlərinin 
z
ənginliyinə,  əlverişli  coğrafi  mövqeyinə  görə  qədimdən 
s
əyyahların,  tarixçilərin nəzərini özünə  cəlb edib.  Belə  ki, A. 
M
əsudi, İstəhri, Marko Polo və  b. əsərlərində Abşeronda, Qərbi 
Az
ərbaycanda  neft  yataqlarının  mövcudluğu  barədə  məlumatlar 
verilmişdir.  
Az
ərbaycan geologiyasının öyrənilməsi demək olar ki, “Qafqaz 
geologiyasının  atası”  hesab  edilən H.  V.  Abixin tədqiqatları  ilə 
bağlıdır. Onun ilk tədqiqatları təbii hadisələrin baş verməsi, Xəzər 
d
ənizi səviyyəsinin dəyişməsi, palçıq vulkanlarının püskürməsi və 
s.  geoloji prosesl
ərin öyrənilməsi ilə  başlanır.  H.  V.  Abix 
Qafqazda, o cüml
ədən Azərbaycanda dərin tədqiqatları  ilə 
paleontologiya v
ə  stratiqrafiya elmlərinin öyrənilməsinin  əsasını 
qoymu
şdur.  Topladığı  fauna  kolleksiyası  şəxsən və  paleontoloq 
h
əmkarları ilə birgə təyin edilirdi. Alınan qiymətli nəticələr XIX 
əsrin  ikinci  yarısı,  XX  əsrdə  aparılan  tədqiqatların  əsasını  təşkil 
edirdi.  XX 
əsrin  birinci  yarısında  Azərbaycan  geologiyasının 
öyr
ənilməsində  M.  V.  Abramoviç, K.  İ.  Boqdanoviç, N.  İ. 
Andrusov v
ə  bir  çoxlarının  böyük  xidmətləri  olmuşdur. 
T
ədqiqatçılar  diqqətlərini,  əsas etibarilə, Azərbaycanın  neftli-
qazlı  regionlarının  tektonika,  stratiqrafiya,  litologiya  və  b. 
sah
ələrinə yönəltmişlər.  
30-cu ill
ərdə  Respublikada neft və  dağmədən sənayelərinin 
inkişafı  ilə  əlaqədar olaraq geoloji tədqiqatlar  genişlənir. 
Az
ərbaycanda  geologiya  elminin  inkişafında  yerli  geoloqların 
n
əzərə  çarpan surətdə  fəaliyyəti məhz 50-ci illərə  təsadüf edir. 
T
ədqiqatlar Azərbaycanın  əksər  regionlarında:  Abşeron 
yarımadası,  Qobustan,  Naxçıvan,  Dağlıq  Qarabağ,  Talış  və  b. 
sah
ələrində aparılırdı. Bu dövrdə Ş. Ə. Əzizbəyov, M. Ə. Qaşqay, 
Ə. Ş. Şıxəlibəyli, H. İ. Kərimov, R. N. Abdullayev və b. çoxillik 
z
əhmətləri nəticəsində  geoloji, tektonik, metallogenik və  b. 
x
əritələr tərtib edilmiş və istifadəyə verilmişdi.  
Az
ərbaycanın  geoloji  quruluşundakı  əsas dəyişikliklər 
Kaynozoy  erasında  Qafqaz  və  Qafqaz  ətrafı  ərazidə  gedən Alp 

---

Elnur