Ped Psix 2 tayyori 16. cdr

5.5. Psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o‘rni
Psixologiya yaxlit va mustaqil fan sifatida kishilar ongida 
gumanistik mentalitetning shakllanishiga xizmat qilgani uchun 
ham uning ushbu yo‘nalishdagi muammolarni ma’lum ma’noda 
o‘rganadigan barcha fanlar bilan bevosita aloqasi muhim ahamiyat 
kasb etadi. Bular birinchi navbatda ijtimoiy-gumanitar fan sohalari 
bo‘lib, psixologiyaning ular orasidagi mavqeyi o‘ziga xos va 
yetakchidir. 
5.5.1-rasmda psixologiyaning boshqa fanlar bilan o‘zaro 
aloqasining zamonaviy ketma-ketligi tartib bilan yoritilgan. Fan 
sifatida psixologiya avvalo, “ijtimoiy gumanitar”, so‘ngra “tabiiy, 
aniq va texnika” va eng oxirida “iqtisodiyot” blokidan o‘rin olgan bir 
qator fanlar bilan o‘zaro aloqada faoliyat yuritadi. 

---

163
5.5.1-rasm. Psixologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi
164
Psixologiya va falsafa
Eng avvalo fanni falsafa va uning oxirgi paytlarda shakllanib, 
rivojlanib borayotgan ijtimoiy falsafa qismi bilan bo‘lgan aloqasi 
xususida. Bu aloqa ikkala fanning inson va uning hayoti mohiyatini 
to‘la anglash va rivojlanib tendensiyalarini belgilashdagi o‘rni va 
ahamiyatidan kelib chiqadi. Tabiat, jamiyat va inson tafakkurining 
rivojlanishiga oid bo‘lgan umumiy qonuniyatlar va tamoyillarni 
psixologiya falsafaning bazasidan oladi va shu bilan birga o‘zi ham 
inson ongi va tafakkuri qonuniyatlari sohasidagi yutuqlari bilan 
falsafani boy ma’lumotlarga ega bo‘lishiga yordam beradi. Shuni 
alohida ta’kidlash joizki, mustaqillik mafkurasi va milliy ongning 
shakllanishiga taalluqli umumiy ilmiy qonuniyatlarni izlashda 
ham yurtimiz sharoitida bu ikkala fan – falsafa va psixologiyaning 
hamkorligi bevosita sezilmoqda. Bu bog‘liqlik avvalo yangicha 
tafakkur va dunyoqarashni shakllantirish muammosi ko‘ndalang 
turgan tarixiy davrda milliy istiqlol g‘oyalarini yurtdoshlarimiz ongi 
va shuurida shakllantirish kabi dolzarb vazifani bajarishga xizmat 
qilmoqda.