Педагогика indd

«Bolajon» tayanch dasturida har bir bolani rivojlantirish va 
maktabga tayyorlash quyidagi omillarga asoslanilgan:
davlat va jamiyat boshqaruvini erkinlashtirish va uning barkamol 
shaxsga bо‘lgan munosabatining kuchayganligi; 
erkin fuqaro ma’naviyatining shakllanishi; 
milliy urf-odatlar va tarixiy xotira, о‘zlikni anglash tuyg‘usi 
rivojlanayotganligi; 

---

23
milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat-ehtirom tuyg‘usini 
shakllanayotganligi. 
Aynan shu omillar bola shaxsining jismoniy rivojlanish, о‘z-
о‘ziga xizmat va gigiyena, ijtimoiy-hissiy rivojlanish, nutq, о‘qish 
va savodga tayyorgarlik, bilish jarayoni va atrof-muhit tо‘g‘risidagi 
bilimlarga ega bо‘lish yо‘nalishlariga mos tarzda umumiy 
rivojlanishini taminlaydi. 
Mazmun jihatdan dastur tarkibiga: 
jismoniy rivojlanish, о‘z-о‘ziga xizmat va gigiyena; 
ijtimoiy-hissiy rivojlanish; 
nutq, о‘qish va savodga tayyorgarlik; 
bilish jarayoni va atrof-muhit tо‘g‘risidagi bilimlarga ega bо‘lish 
yо‘nalishlarida ta’lim-tarbiya vazifalari kiritilgan [11]. 
«Bolajon» tayanch dasturining tuzilmasi: 
kirish 
1. Bolalarning rivojlanish xususiyatlari. 
2. Jismoniy rivojlanish.
3. Mashg‘ulotlar jadvali (haftalik, oylik, 1-yarim, 2-yarim yillik 
va jami). 
4. Ijtimoiy-hissiy rivojlanish. 
5. nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik. 
6. Bilish jarayoni: atrof-olam to‘g‘risidagi bilimga ega bo‘lish 
va uni anglash. 
7. Foydalanilgan adabiyotlar. 
Mashg‘ulotlar mavzuli-taqvim rejasi yoshlar bo‘yicha berilgan: 
Ilk yosh guruh (2-3 yosh).
kichik guruh (3-4 yosh). 
o‘rta guruh (4-5 yosh). 
katta guruh (5-6 yosh). 
Maktabga tayyorlov guruh (6-7 yosh) [16].
Ushbu «Bolajon» dasturi bolani shaxs sifatida shakllantirishda 
maktabgacha ta’lim tizimi mutaxassislari va ota-onalar uchun eng 
yaqin maslahatchi bо‘lib xizmat qilgan.
Maktabgacha ta’lim vazirligining О‘quv-metodik majmualarni 
yaratishni muvofiqlashtirish va metodik xizmatni tashkil etish 
boshqarmasi xodimlari tomonidan «Ilk qadam» davlat dasturi 
amaliyotga joriy etilgan. «Ilk qadam» dasturining muhim jihati 

---

24
bolaning rivojlanish kartasining yuritilishidir. U о‘zida bolaning 3 
yoshdan 7 yoshgacha bо‘lgan davrini qamrab oladi. Karta bir yilda 
uch marta tо‘ldiriladi va bola bog‘chada tarbiyalanganidan sо‘ng, 
ya’ni 6-7 yoshida uning maktabga tayyorligi kartasi bilan ta’lim 
dargohiga yuboriladi.
Dastur О‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim 
vazirligining 2018-yil 7-iyuldagi 4-sonli hay’at yig‘ilishi qarori 
bilan tasdiqlangan va nashr qilish uchun tavsiya etilgan. MTM 
davlat о‘quv dasturi variativ о‘quv dasturlarini yaratishda majburiy 
tayanch hujjat hisoblanadi. Ta’lim muassasalari Maktabgacha 
ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan variativ о‘quv dasturlaridan 
foydalanish huquqiga ega. Maktabgacha ta’lim muassasasi davlat 
о‘quv dasturi asosida о‘zining MTM ishchi о‘quv dasturini ishlab 
chiqish huquqiga ega. Ta’lim muassasasining ishchi о‘quv dasturi 
muassasa pedagoglari tomonidan ota-onalarni jalb etgan holda 
tuziladi va amaldagi qonunchilik tartibida tasdiqlanadi [12]. Dastur 
quyidagilardan iborat (1.3-jadvalga qarang):